AB GÜNDEMİ: Sosyal Avrupa’nın Odak Noktası Gençler: 2022 Yılı İstihdam ve Sosyal Gelişmeler Raporu

Sosyal Avrupa’nın Odak Noktası Gençler: 2022 Yılı İstihdam ve Sosyal Gelişmeler Raporu

Avrupa Komisyonu, 12 Temmuz 2022 tarihinde, Avrupa'da İstihdam ve Sosyal Gelişmeler (ESDE) incelemesinin yıllık raporunu yayımladı. Raporun ana teması, 2022 yılının Avrupa Gençlik Yılı olmasından dolayı “Genç Avrupalılar: İleride İstihdam ve Sosyal Zorluklar” idi. Rapor, gençlerin COVID-19'daki durumuna ilişkin önemli bilgiler sundu. Salgının tetiklediği ekonomik kriz sırasında iş kayıplarından en olumsuz etkilenenler arasında gençlerin olduğunu ve gençlerin toparlanmasının diğer yaş gruplarına kıyasla daha yavaş olduğunu ortaya koydu. Ayrıca raporda Rusya'nın Ukrayna'yı işgali nedeniyle kötüleşen sosyo-ekonomik durum karşısında gençlerin ekonomik olarak bağımsız olmak için karşılaştıkları zorlukları ele almak için gereken istihdam ve sosyal politikaların belirlenmesine ve desteklenmesine de yardımcı olma amacının taşındığı belirtildi.

Rapora Göre Gençlerin Karşılaştıkları Sorunlar Neler?

2022 ESDE raporu, farklı sosyo-ekonomik geçmişlere sahip genç Avrupalıların COVID-19 salgını sonrasında ve dijital ve yeşil dönüşüm süreçlerinden nasıl etkilendiklerini de ortaya koyuyor.

Rapora göre salgın sırasında okulların kapatılması özellikle dezavantajlı öğrencilerin eğitim konusunda geride kalmalarına neden oldu. Bu durumun da eğitim eşitsizliklerinde artışa yol açtığı ve bunun gençlerin gelecekte iyi işler bulma olanaklarını etkileyeceği ifade edildi. Ayrıca rapora göre salgın, eğitimlerini tamamlayan gençlerin ilk işlerini bulmakta yaşadıkları zorluklara bir yenisini daha ekledi.

Hâlihazırda işgücü piyasasındaki gençler, salgından dolayı çalışma saatlerinin azalmasından ve iş kayıplarından ciddi bir şekilde etkilendi. Ayrıca 2015 yılından beri artan konut fiyatları, genç Avrupalıların ekonomik olarak bağımsız olma veya kendi evlerini satın alabilme beklentilerine ilişkin endişelerinde artış yaşamalarına sebebiyet verdi.

Bir diğer sorun ise 30 yaş altı gençlerin yüzleştiği zorluklar. Nitekim 30 yaş altındaki gençler beceri ve deneyimlerine uygun işler bulmakta önemli zorluklarla karşı karşıya kalıyor ve çalışmakta olan gençlerin yaklaşık %45,9 geçici sözleşmelerle çalışıyor.

Salgın öncesinde de gençlerin işgücü geliri, kendilerinden yaşça daha büyük çalışanlara kıyasla daha istikrarsızdı. AB ülkeleri arasında bu konuda belirgin farklılıklar olmasına rağmen gençlerin çalışarak kendi ailelerine bakmak zorunda olduğu hanelerde daha fazla yoksulluk yaşadığı raporda belirtiliyor. Gençler; kira, fatura veya günlük harcamalarını karşılamakta güçlük çekerken, bunların %61'inin önümüzdeki on yıl içinde konut bulma veya kiralarını düzenli ödeyebilme gibi endişelere sahip olduğu görülüyor.

Rapora göre gençlerin karşılaştıkları zorluklar eğitim seviyelerine ve sosyo-ekonomik geçmişlerine bağlı olarak da farklılık gösteriyor. Eğitim seviyesi yüksek gençlerin diğer yaşıtlarına kıyasla daha az zorluklarla karşılaştığı görülürken dezavantajlı geçmişe sahip gençlerin karşılaştığı zorlukların çok daha fazla olduğu belirtiliyor.

Cinsiyet, gençler arasında eşitsizliğe yol açan bir diğer faktör olarak göze çarpıyor. AB'deki genç kadınlar kariyerlerine başladıklarında erkek meslektaşlarına kıyasla ortalama %7,2 daha az kazanıyor ve bu fark yaşla birlikte daha da açılıyor.

Avrupa Komisyonu’nun İş ve Sosyal Haklardan Sorumlu Üyesi Nicolas Schmit, AB genelinde gençlerin çoğunun yüksek eğitimli, dijital becerilere sahip olduğunu ve çevre gibi konularla aktif olarak ilgilendiğini ifade etti. Schmit, 2022’nin Avrupa Gençlik Yılı olduğuna atıfta bulunarak AB’nin, gençleri dinlemeye, onları desteklemeye ve yaşam şanslarını arttırmaya kararlı olduğunu ve bunun aynı zamanda savaştan kaçan genç Ukraynalıları desteklemek, AB'nin eğitim sistemine ve işgücü piyasasına girmelerine yardımcı olmak anlamına da geldiğini vurguladı.

AB Gençleri Nasıl Destekliyor?

Gençlik İstihdamı Girişimi (Youth Employment Iniatiative) ve Gençlik Garantisi Programı (Youth Guarantee Scheme), AB işgücü piyasaları üzerinde oldukça olumlu bir etkiye sahip. Örnek olarak, Gençlik Garantisi Programı ihtiyaçlarına uygun iş veya eğitim bulmakta zorluk çeken gençleri destekliyor. Rapor, 2014 yılından bu yana, bu programlara kayıtlı olan 36 milyondan fazla gencin program sonrasında bir iş, düzenli eğitim ve stajyerlik teklifi aldığını gösteriyor. AB, gençleri desteklemek için birçok düzeyde Üye Devletlerle birlikte çalışıyor.

Avrupa Sosyal Fonu+ (ESF+), AB’nin vatandaşlarına yatırım yapmak için kullandığı ana araç olma özelliğine sahip. 2021-2027 dönemi için yaklaşık 99,3 milyar avroluk bir bütçeye sahip olan ESF+, AB'nin genç istihdamına destek de dâhil olmak üzere istihdam, sosyal, eğitim ve beceri politikalarına önemli bir katkı sağlamaya devam edecek. Yeni girişim ALMA (Aim, Learn, Master, Achieve) istihdam, eğitim veya öğretimde olmayan dezavantajlı gençleri hedeflemekte.

100 milyar avro değerinde olan Acil Durumlarda İşsizlik Risklerini Azaltmak için Avrupa Geçici Destek Aracı (SURE), salgının gençler de dâhil olmak üzere AB işgücü piyasaları üzerindeki etkisiyle mücadele etmek amacıyla Nisan 2020'de başlatıldı. SURE programı 2020 yılında yaklaşık 31 milyon kişiyi ve iki buçuk milyon firmayı, 2021 yılında ise yaklaşık üç milyon kişiyi ve 400 bin firmayı destekledi.

AB Gençlere Olan Desteğini Artırmak İçin Neler Yapmalı?

Rapor, gençlerin karşılaştığı zorluklarla nasıl mücadele edileceğine ilişkin birtakım analizler sunuyor. Rapora göre, AB’nin gençleri desteklemek için istihdam ve sosyal politikalar alanında birtakım takviyeler yapması gerekiyor. Bunlar;

-Gençlerin işgücü piyasasına entegrasyonunun geliştirilmesi,

-Gençlerin beceri kazanmalarının sağlanması,

-Başarılı ve uzun soluklu bir kariyer için bir yapı taşı olan işgücü hareketliliğinin desteklenmesi,

-Gençler için işsizlik, hastalık, yoksulluk ve borç gibi risklerin azaltılması,

-Gençlerin kendi maddi güçlerini oluşturmalarına ve mülk edinmelerine yardımcı olunması.

Avrupa Komisyonu, hazırladığı İstihdam ve Sosyal Gelişmeler Raporu ile Avrupa Gençlik Yılı olan 2022’de gençlerin COVID-19'daki durumuna ilişkin önemli kanıtlar sunuyor. Genel nüfusa göre gençlerin işgücü piyasasının ve sosyal durumunun salgın krizinden daha fazla etkilendiğini ve toparlanmanın daha yavaş olduğunu, sosyo-ekonomik olarak dezavantajlı veya kötü koşullara sahip gençlerde daha da olumsuz olarak tezahür edebildiğine işaret ediyor. Son olarak rapor, gençlerin işgücü piyasasına başarılı bir şekilde uyumunu desteklemek için ek aktif işgücü piyasası ve sosyal politika müdahaleleriyle birleştirilmiş eğitim ve becerilerin önemini vurguluyor.

Zafer Can Dartan, İKV Uzman Yardımcısı