AB GÜNDEMİ: Komisyondan AB’de Demografik Değişimin Etkisine İlişkin 2023 Raporu

Komisyondan AB’de Demografik Değişimin Etkisine İlişkin 2023 Raporu 

Avrupa Komisyonu 17 Haziran 2020 tarihli Demografik Değişimin Etkisine İlişkin Rapor’dan bugüne değişen ortamda AB’deki demografik eğilimleri ortaya koymak üzere Demografik Değişimin Etkisine İlişkin 2023 yılı Raporu’nu 17 Ocak tarihinde yayımladı. AB’de yaşanan demografik değişimin Üye Devletlerin sağlık sistemleri, devlet bütçeleri, konut ve altyapı ihtiyaçlarında önemli yansımaları olması nedeniyle AB’de demografik değişimin nedenlerini daha iyi anlamak ve çözümler geliştirerek geleceğe hazırlanmak için çalışmaların yapılması gerekli görülüyor. 2023 Raporu, bu değişimin olumsuz etkilerine karşı, gelecekte oluşması muhtemel aksaklıklara yeni çözümler bulma doğrultusunda ortaya koyulmuş bir adım oldu.

AB’de Yaşanan Demografik Zorluklar

Hızla azalan iş gücü, yüksek öğrenimde düşüş ve gençlerin bu bölgelerden ayrılması gibi temel sorunlar AB nüfusunun %30’unu oluşturan 82 AB bölgesinde mevcut. Bu sorunlara odaklanarak bir yol haritası çizilen Raporda Brexit, COVID-19 salgını, Rusya-Ukrayna savaşı öncelikli konular arasında yer aldı. Bahsi geçen öncelikli konuların yanı sıra demografik geçişlerin getirdiği zorluklar arasında altı çizilen diğer konular ise AB’de yaşlanan ve azalan nüfusun özellikle çalışma hayatında yarattığı olumsuz etkiler, büyüyen kırsal-kentsel bölünme ve artan eşitsizlikler oldu. 2015-2020 yılları arasında çalışma çağındaki nüfusun 3,5 milyon kişi azalması, vasıflı insan kaybının görüldüğü bölgelerin azımsanmayacak kadar fazla olması yaşanan olumsuz gelişmelerden bazıları. Genel tabloya bakıldığında AB’de nüfusun yaşlanma durumu ortak bir sorun olarak dikkat çekerken, diğer demografik değişimlerin ülkeden ülkeye ve bölgeden bölgeye farklılıklar gösterdiği görülüyor.

Raporda Yer Alan Öncelikler

Demografik değişim sebebiyle çeşitli sorunlar ve zorluklar yaşayan bölgelerin refah düzeyini artırmak ve AB’de olan hiçbir bölgeyi ve kişiyi geride bırakmaksızın geliştirmek için Komisyon, “Yetenek Artırıcı Mekanizmayı” (Talent Booster Mechanism) başlatıyor. Bu mekanizma, çalışma çağındaki nüfusun hızla azalması sebebiyle AB bölgelerinde yaşanan olumsuz etkileri sonlandırmak ve bireylerin beceri ve yetkinliklerini artırmak için destek sağlayacak. Ayrıca Yetenek Artırıcı Mekanizma, Avrupa Beceri Yılı’na (European Year of Skills) katkıda bulunması açısından yeni bir ivme kazandırmayı amaçlayan ilk önemli girişim oluyor. Komisyon, bu mekanizmayı sekiz farklı sütunda geliştirecek:

-2023 yılında bu konuda zorlanan bölgeler için vasıflı işçileri eğitme ve elde tutma adına yeni bir pilot proje başlatılacak.

-Bölgelerin demografik değişime akıllı adaptasyonu kapsamında, gençlerin ayrılma oranının yüksek olduğu bölgelerde, yine gençlere yeteneklerini geliştirme konusunda fırsatlar sunulacak.

-Çalışma çağındaki nüfusun azalmasını önlemek, beceri eksikliklerini ele almak ve bu konulardaki bütün ihtiyaçlara cevap verebilmek amacıyla Teknik Destek Aracı ile gerekli ulusal ve bölgesel reformların gerçekleştirilmesi yolu ile destek sağlanacak.

-İnovasyon ve fırsatlar geliştirilerek yüksek vasıflı çalışanlar için cazibe alanları yaratılacak.

-Avrupa Kentsel Girişimi kapsamında vasıflı işçileri geliştirmek ve yenilikçi eylemler ortaya koymak için yeni bir çağrı başlatılacak.

-Araştırma, yenilik, eğitim, öğretim ve gençlik hareketliliği gibi alanlarda bilgiye daha kolay erişim sağlanacak.

-Deneyimler paylaşılarak etkili uygulamalar yaygınlaştırılacak.

-Bölgesel kalkınma ve göç konularındaki politikaları desteklemek ve kolaylaştırmak için analitik bilgi geliştirilecek.

Demografik Değişim ve Geleceğe Hazırlık

AB’nin kırsal ve daha az gelişmiş bölgelerinde yaşanan çalışma çağı nüfusundaki azalma başta olmak üzere demografik farklılıkların AB içerisindeki bölünmeleri daha kötü hale getirmesinin önüne geçilerek, AB için sürdürülebilir, rekabetçi ve bilgiye dayalı bir ekonomi yaratılması son derece önemli. Tam da bu nedenle Komisyonun önerisiyle var olan bölgesel eşitsizliklerin nedenlerini ortaya koymak ve çözüm önerileri sunmak amaçlanıyor. Öneri ayrıca, küçülen bölgeleri daha dinamik hale getirerek yetenek odaklı yaşamak ve çalışmak için tercih edilen yerlere dönüştürmeyi hedefliyor. Bu hedefler yerine getirilirken, istihdam ve iş fırsatlarını çoğaltmak ve çeşitlendirmek, her birey için daha fazla ve çeşitli eğitim imkanları sunmak ve yetenek arzını artırmak öncelik olarak belirleniyor.

Önce de bahsedilen genç ve çalışma çağındaki nüfusun azalmasının ve başta kırsal-kentsel olmak üzere bölgesel farklılıkların artmasının yanı sıra uzun vadede aşırı hava olayları ve iklim değişikliği sebebiyle hem AB içerisinde hem de AB ile üçüncü ülkeler arasında göç hareketlerini tetikleyen ve dolayısıyla demografik değişime doğrudan etkisi olan zorlukları ele almak da çok önemli.

Avrupa Beceri Yılı’nda İşgücü Göç Platformu

Üye Devletler son dönemde yaşanan salgın, çevre ve savaş gibi krizlerin de etkisiyle özellikle sağlık ve bilgi teknolojileri sektöründe iş gücü ve beceri kıtlığı sorunu yaşıyor. AB’de pek çok firma ihtiyaç duyulan becerilere sahip çalışan bulmakta zorluk yaşıyor. Yeşil ve dijital dönüşüm süreci de göz önünde bulundurulduğunda iyi yönetilen bir iş gücü göçünün önemi ortaya çıkıyor.

AB’de yaşlanan ve küçülen çalışan nüfusun gelecekteki artışını önlemek için 10 Ocak 2023 tarihinde İşgücü Göç Platformu kuruldu. Bu platformla, demografik eğilimlerin zorluklarıyla baş edebilmek için üçüncü ülkelerden AB’ye iş gücü göçünü ilerletmek hedefleniyor. Platform, Beceri ve Yetenek Paketi’nin bir girişimi olup, 2023 Beceri Yılı’nın hedef ve eylemlerini destekliyor. Komisyon, 28 Ekim 2022 tarihinde, 2023 yılını Avrupa Beceri Yılı olarak önermişti. Ayrıca, Beceri ve Yetenek Paketi’ni 27 Nisan 2022 tarihinde kabul eden Komisyon, AB’deki mevcut demografik sorunları ve göç zorluklarını ele almayı ve Birliği geleceğe hazırlamayı hedeflemişti.

2023 yılında tüm Avrupa kıtası , yeni beceriler kazanmayı teşvik eden, bütün mesleklere açık ve yeniliklere uyum sağlamaya hazırlanıyor. Tüm politikaların temelini oluşturan demografik değişimin çok boyutluluğu ve oluşan sorunlarla mücadele etme gereksinimi ise AB’nin bu alanda bir aktör olmasının yolunu açıyor ve aynı zamanda yenilikleri kavramakta öncü olması için fırsatlar sunuyor.

Sonuç

Son dönemde yaşanan küresel krizler, tüm dünyayı olduğu gibi AB Üye Devletlerini de olumsuz etkiledi. AB’nin yaşlanan nüfusunun artışı ise yaşanan bu krizlerle demografik durumun birlikte düşünülmesi gerektiğini hatırlattı. Dinamik, sürdürülebilir ve rekabetçi ekonomiye önem veren AB, iş gücü potansiyelinin azalmaması için birtakım önlemler almak konusunda çalışmalar yapıyor ve yeni bir rota oluşturuyor. Buradaki en önemli hususlardan biri üçüncü ülkelerden AB’ye gelen iş gücü göçünün gelecekteki zorluklar karşısında olumlu bir etki yaratmasının sağlanması.

Genç nüfusun edinebileceği yeni becerilere erişimini kolaylaştırmak ve fırsatlar sunmak 2023 Avrupa Beceri Yılı’nda yapılması gerekenler listesinin başında yer alıyor. Raporlarda yayımlanan istatistiklerden yola çıkıldığında, AB’nin gelecekte demografik değişimin zorluklarından etkileneceği öngörülüyor. Ancak bu zorluklara nelerin sebep olduğu önceden tespit edilerek çözümler yaratılması halinde, demografik değişimin getirdiği belirsizlik AB için aşılabilir olacak. Nitekim AB, demografik değişim konusunda yayımladığı raporlar, yetenek artırıcı mekanizmalar ve bölgesel anlamda yaratmakta olduğu fırsatlarla gelecekte yaşanması mümkün olan zorluklara şimdiden bir çözüm çerçevesi çiziyor.

İKV Uzman Yardımcısı, Nagehan Nur Uysal