MACARİSTAN’DA YENİ MEDYA YASASININ BASIN VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜ İHLAL ETTİĞİNE İLİŞKİN ŞÜPHELER DEVAM EDİYOR
Macaristan’da 1 Ocak 2011’de yürürlüğe giren tartışmalı medya yasası, ülke ve AB gündemini meşgul etmeye devam ediyor. AB tarafından da tepkiyle karşılanan yeni medya yasası ile ilgili olarak 7 Ocak’ta Avrupa Komisyonu ve Macaristan hükümeti arasında Macaristan’ın yeni AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nı devralması nedeniyle yapılan toplantıda da gündeme geldi ancak karşılıklı olarak artan gerilimi düşürmek için taraflar ılımlı davranma yoluna gittiler.
Macaristan Başbakanı Victor Orban, daha önce eleştirileri kabul etmezken Avrupa Komisyonu Başkanı ile yaptığı görüşmede ülkelerinde kabul edilen yeni medya yasası kapsamında alınan önlemlerin AB mevzuatı ve prensipleriyle uyuşmakla birlikte uygulamaya ilişkin eleştirilere karşı gerekirse çözüm aranacağını belirtti. Orban ayrıca, Avrupa Komisyonu’nun değerlendirmeleri sonucunda ilgili yasanın Macaristan yetkililerine diğer AB ülkelerindekinden daha fazla yetki verdiğine dair bir görüş ortaya çıktığı takdirde yasada gerekli değişiklikleri yapabileceklerini açıkladı. Aslında Macaristan’ı bu açıklamaya iten güç Avrupa Komisyonu Başkanı Barroso’nun çağrılarıydı. Barroso, ilgili yasanın hukuka uygunluğunun yanı sıra siyasi değerlendirmelerin ve algıların önem kazandığını, Macaristan’ın bütün AB ülkelerinin desteklediği ve AB Dönem Başkanlığı’nı başarıya götürecek şekilde hareket etmesi gerektiğini belirtti. Barroso ayrıca Macaristan’ın tam işleyen bir demokrasinin sağlanması ve ülkenin Başbakanı’nın da bunun gerçekleştirilmesinde önemli rol oynaması gerektiğine vurgu yaptı. Barroso Macaristan medya yasasına ilişkin soruşturmanın uzun bir süreç olacağını da sözlerine ekledi.
Ekonomik ve Sosyal Komite Başkanı Staffan Nillon da 10 Ocak’ta yaptığı açıklamada Macaristan basınının yanı sıra ulusal ve AB yayıncılarına ilişkin derneklerin de konunun tartışma ve değerlendirilmesine dahil edilmesi için Avrupa Komisyonu ve Macar Hükümetine çağrıda bulundu. Medya ve yayın kuruluşlarının mesleki bilgileri ve tarafsız yargılarıyla, ilgili mevzuatın basın özgürlüğüne uygunluğu ve uygulanma biçimi hakkında görüş bildirebileceklerini söyledi. 11 Ocak’ta Avrupa Parlamentosu’nda ALDE siyasi grubu tarafından düzenlenen toplantıda konuşan Avrupa Komisyonu’nun Medyadan Sorumlu Üyesi Neelie Kroes de yaptığı açıklamada yeni medya yasasına ilişkin Macar yetkililerden bilgi ve belge beklediklerini, yasayı inceleyerek basın özgürlüğünü zedelediğine ilişkin iddiaları araştıracaklarını belirtti. Kroes ayrıca sorunun sadece Macaristan’la sınırlı kalmadığını ilgili yasanın Macarsitan’da faaliyet gösteren yabancı basın kuruluşlarını da etkileyebileceğini belirtti.
Bilindiği üzere Macar Hükümeti 21 Aralık 2010’da, ülkedeki tüm basın organlarını (yazılı- görsel basın ve internet haberciliği) denetlemek amacıyla, beş üyesi iktidardaki Fidesz Partisi’nden oluşan Ulusal Medya ve İletişim Kurulu isimli bir denetleme kuruluşu oluşturulmasını öngören yasayı kabul etmişti. Söz konusu yasa ile kurulan basın yayın üst kurulu, özel televizyon ve radyolar, gazeteler ve internet sitelerini denetleme hakkına sahip oluyor; yazılı basın, internet siteleri ve blogların sıkı devlet kontrolüne tâbi tutulması öngörülüyor. Oluşturulan basın yayın üst kurulu, yasayı ihlal eden medya kuruluşlarına yüksek para cezası verme yetkisine de sahip oluyor. Söz konusu yasanın Lizbon Antlaşması ile AB temel belgeleri arasına giren Avrupa Temel Haklar Şartı’nın 11’inci maddesi ile çeliştiğine dikkat çekiliyor. 22 Aralık’ta Avrupa Komisyonu Medya Genel Müdürlüğü tarafından Macaristan’a mektup gönderilerek durum hakkında bilgi istenmişti.
