MACARİSTAN, AB DÖNEM BAŞKANLIĞI’NI BELÇİKA’DAN DEVRALDI
Avrupa Birliği (AB) Dönem Başkanlığı 1 Ocak 2011 itibariyle Belçika’dan Macaristan’a geçti. Lizbon Antlaşması ile hayata geçirilen üçlü dönem başkanlığı sisteminin İspanya ve Belçika’dan sonra son üyesi olan Macaristan’ın Başbakanı Viktor Orban, 6 Ocak 2011 tarihinde Macaristan Parlamentosu’nda düzenlenen bir törenle, Belçika Başbakanı Yves Leterme’den AB Dönem Başkanlığı bayrağını devraldı. 7 Ocak 2010 tarihinde de Macaristan Başbakanı Viktor Orban ve Avrupa Komisyonu Başkanı José Manuel Barroso arasında bir toplantı gerçekleştirildi. Toplantıda yeni Dönem Başkanlığı öncelikleri ve 4 Şubat’ta yapılacak AB Konseyi Zirvesi’nin yanı sıra başta tartışmalı yeni medya yasası olmak üzere çeşitli gündem maddeleri görüşüldü.
Hatırlanacağı gibi, geçtiğimiz yılın Aralık ayında, Macaristan’ın Dönem Başkanlığı öncelikleri açıklanmıştı. Bu doğrultuda, tarımdan enerjiye, göçten insan haklarına kadar birçok konu yeni dönem başkanlığının gündeminde olacak. Dönem başkanlığı öncelikleri dört ana başlıkta toplanıyor. Bunlar: Büyüme, istihdam ve sosyal katılım; daha güçlü bir Avrupa’nın kurulması ve geleceğin korunması; vatandaşlarına yakın bir Avrupa; sağduyulu genişleme ve küresel yaklaşım (Detaylı bilgi için 13-25 Aralık 2010 tarihli İKV e- bültenine bakınız).
Diğer yandan, “kriz vergisi” ve AB Dönem Başkanlığı ile aynı gün yürürlüğe giren tartışmalı medya yasası Macaristan’ın iç gündemini meşgul ederken, AB tarafından da tepkiyle karşılanıyor. Avrupa Komisyonu nezdinde endişe uyandıran 2007/65/AT sayılı AB Yönergesi’nin iç mevzuata aktarılmasına ilişkin söz konusu tartışmalı medya yasası, hükümetin medya üzerinde yaptırım uygulayabilmesinin önünü açıyor. Yeni yasa ile oluşturulan medya denetim kurumu yönetiminin, hükümet tarafından atanan iktidar partisine yakın bürokratlardan oluştuğu belirtiliyor. Medya alanındaki cezai uygulamaları ve düzenlemeleri yapacak söz konusu kurum, bağımsız olmadığı gerekçesiyle eleştiriliyor ve bu durumun basın özgürlüğünü tehdit ettiği belirtiliyor. Söz konusu yasanın Lizbon Antlaşması ile bağlayıcılık kazanan Avrupa Temel Haklar Şartı’nın 11’inci maddesi ile çeliştiğine dikkat çekiliyor.
Bu kapsamda, 22 Aralık 2010 tarihinde, Avrupa Komisyonu Medya Genel Müdürlüğü tarafından Macaristan’a mektup gönderilerek durum hakkında bilgi istenmişti. Lüksemburg Dışişleri Bakanı Jean Asselborn, yasayı eleştirerek, Avrupa'nın özgürlükçü ruhunu ağır bir şekilde zedelediğini öne sürmüştü.
Bu gelişmeler üzerine, 4 Ocak 2011 tarihinde, Macaristan, Avrupa Komisyonu’na yeni medya yasasının tercümesini iletmişti. Avrupa Komisyonu, yasa ile ilgili olarak, Macaristan hakkında henüz soruşturma başlatmasa da Viktor Orban ile görüşen José Manuel Barroso, Avrupa için basın özgürlüğünün önemli bir ilke ve temel bir değer olduğunu hatırlatarak, söz konusu sorunun Avrupa Komisyonu ile Dönem Başkanlığı arasındaki ilişkileri zedelememesini umduklarını belirtti. Orban ise medya yasasının AB müktesebatı ile uyumlu olduğunu, ancak Komisyon’un aksi yönde görüş bildirmesi halinde gerekli değişiklikleri yapacaklarını belirtti ve Komisyon ile ilişkilerinin zarar görmemesi için çaba sarf edeceklerini vurguladı.
Macaristan’a karşı tepki yaratan diğer bir yasa da telekomünikasyon, enerji ve perakende sektörlerinde 3 yıllık ekonomik kriz vergisi uygulanmasını öngören ve 20 Ekim 2010’da kabul edilen vergi yasası oldu. Macaristan’da söz konusu sektörlerde ağırlıklı olarak uluslararası şirketlerin faaliyet göstermesi nedeniyle, bu şirketler aleyhinde ayrımcı vergi uygulandığı gerekçesiyle, AB’deki büyük sanayi şirketleri Macaristan’a yaptırım uygulanması için Avrupa Komisyonu’na başvurmuşlardı. Avrupa Komisyonu da Macaristan’dan durum hakkında ayrıntılı bilgi talebinde bulunmuştu.
