TÜRKİYE-AB GÜNDEMİ: Bilim ve Araştırma Alanında Türkiye-AB Yüksek Düzeyli Diyalog Toplantısı’nın İkincisi Gerçekleşti

Bilim ve Araştırma Alanında Türkiye-AB Yüksek Düzeyli Diyalog Toplantısı’nın İkincisi Gerçekleşti

25 Nisan 2024 tarihinde Bilim, Araştırma, Teknoloji ve İnovasyon AB-Türkiye Yüksek Düzeyli Diyalog Toplantısı’nın ikincisi gerçekleştirildi. Toplantıya, Türkiye’yi temsilen Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, AB’yi temsilen ise İnovasyon, Araştırma, Kültür, Eğitim ve Gençlikten Sorumlu Komisyon Üyesi Iliana Ivanova katıldı. Toplantıda önem taşıyan konular Türkiye’nin Birlik programları çerçevesinde gerçekleştirdiği ve gerçekleştirmeyi planladığı çalışmalar oldu. Ayrıca, taraflar arasında teknoloji, inovasyon ve araştırma konularında yeni iş birlikleri oluşturmak için neler yapılabileceğine dair fikir alışverişinde bulunuldu. Gerçekleştirilen bu yüksek düzeyli diyalog toplantısında Bakan Kacır’ın Türkiye’deki bilim insanları ve araştırmacıların Avrupa ülkelerine daha kolay seyahat ederek taraflar arasındaki ortaklıkları geliştirmesi açısından vize muafiyeti konusuna parmak basması ve bu konudaki somut engellerin kaldırılmasına değinmesi de önem taşıdı.

Bilim, araştırma, teknoloji ve inovasyon konulu AB-Türkiye Yüksek Düzeyli Diyalog toplantısının ikincisi, 25 Nisan 2024 tarihinde İstanbul’da gerçekleşti. Toplantıya Türkiye’yi temsilen Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, AB’yi temsilen ise İnovasyon, Araştırma, Kültür, Eğitim ve Gençlikten Sorumlu Komisyon Üyesi Iliana Ivanova katılım gösterdi.

Türkiye’nin bilim, teknoloji ve inovasyon politikaları hakkında AB ile görüş alışverişinde bulunulması ve inovasyon ve teknoloji transferi için karşılıklı iş birliğinin sağlanması, toplantının en temel amacıydı. Ayrıca görüşmede, Türkiye’nin Ufuk Avrupa Programı’na (Horizon Europe Programme) entegrasyonunun yoğunlaştırılması da temel hedef olarak belirlendi. Toplantıda, Ufuk Avrupa Programı’nın iki önemli katkısı olarak;

• •Kritik sektörlerde devam eden iş birliklerine,
• •Üniversite ve iş dünyası arasında gelecekteki iş birliği fırsatlarına da değinildi.

İnovasyon, Araştırma, Kültür, Eğitim ve Gençlikten Sorumlu Komisyon Üyesi Iliana Ivanova, yenilik ve araştırma alanında hem Türkiye’de hem de AB’de yer alan benzer düşüncedeki ortaklarla iş birliği yapılmasının Birlik için kilit bir önem taşıdığını ifade etti. Bu üst düzey diyalogda da hâlihazırda yürütülen iş birliklerinin ne şekilde derinleştirilebileceği üzerine durulduğunu açıklayan Ivanova, AB ve Türkiye birlikte çalıştığı taktirde yeşil ve dijital dönüşüm süreçlerinde de çok daha hızlı yol alınabileceğini ekledi.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ise Türkiye’nin AB’ye üyelik sürecine paralel olarak bilim, teknoloji ve inovasyon alanlarında taraflar arasındaki iş birliklerinin somut sonuçlar ortaya çıkardığının açık bir şekilde göründüğünü dile getirdi. Tarafların, karşılıklı fayda ilkesine bağlı kalarak hem küresel zorluklarla baş etmek konusunda hem de bilimsel ilerlemenin teşvik edilmesinde sağlam bir temelin oluştuğunu ve bunun sürdürülebilir olması gerektiğini de sözlerine ekledi.

“Vize Muafiyeti Kritik Bir Öneme Sahip”

Bakan Kacır, görüşme esnasında vize muafiyetinin de ayrıca kritik bir öneme sahip olduğunu belirtti. Türkiye’nin AR-GE ve teknoloji ekosistemini geliştirmeye çalışırken nitelikli bir nüfus ve yenilikçi girişimlerin ilerleme göstermesine dikkat edildiği vurgulandı. Türkiye ve AB arasında bu konularda bütünleşmeyi sağlayacak somut iş birliği mekanizmalarının gerçekleştirilmeye çalışıldığı ancak, bu iş birliklerinin daha güçlü hâle getirilmesine ihtiyaç duyulduğu Bakan Kacır tarafından ifade edildi. Bahsi geçen bu mekanizmaların yalnızca Türkiye’ye kazandırılan bir fon veya finansal destek olarak görülmediğinin, aynı zamanda Türkiye ve Avrupa’daki paydaşları bir araya getirmeye fırsat sağlayan bir yapı olduğunun altı çizildi. Dolayısıyla, Türkiye’deki araştırmacıların, mühendislerin ve yenilikçi firmaların diğer Avrupalı paydaşlarıyla birlikte çalışmaları ve beraber yol almaları ve teknoloji ve AR-GE transferlerini kolaylaştırmak için yapay engellerin kaldırılması gerekliliğinin altı çizildi. AB’deki inovasyon ve teknoloji ekosistemine bir canlılık ve ivme kazandıran Türkiye’deki genç araştırmacılar ve girişimciler için vize muafiyetinin kritik öneme haiz olduğu görüşmede belirtilen önemli başlıklardan biri oldu.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ayrıca, Türkiye-AB ilişkilerinde bilim ve teknoloji politikalarının ve sanayide ikiz dönüşümün önemini de vurgulayarak, Ufuk Avrupa ve Dijital Avrupa Programları gibi Birlik programlarından ne denli yararlanıldığından ve bu programlarda sinerjinin nasıl artırılabileceğinden bahsetti.

Türkiye’nin Çalışmaları ve Yol Haritası

• •Dünyanın en büyük sivil AR-GE programı olan Ufuk Avrupa’da, 2021 yılından bugüne 1107 Türk yürütücünün yer aldığı 486 proje aracılığıyla 243 milyon avro hibe desteği Türkiye’ye kazandırıldı.
• •Dijital Avrupa Programı kapsamında Türkiye, KOBİ’lerin yeşil ve dijital dönüşüm hakkında bilgi sahibi olmasına ve daha fazla yararlanmasına katkı sağlayacak.
• •AB’yle ihracatın %12,7’sine karşılık gelen alüminyum, çelik, gübre ve çimento sektörlerinde sera gazı salınımının azaltılması için bir yol haritası hazırlanacak.
• •Dünya Bankası ile iş birliği içerisinde gerçekleştirilen Türkiye Organize Sanayi Bölgeleri Projesi ve Türkiye Yeşil Sanayi Projesi’yle yeşil dönüşüm odaklı gerçekleşecek yatırımlar için 750 milyon dolarlık bir finansman harekete geçirildi.
• •Geçen 20 yıl içerisinde Türkiye’den araştırmacılar, bilim insanları ve inovasyon programlarından 743 milyon avro kazandı. Gelecek dönemde ise Türkiye’de, Avrupa İnovasyon Konseyi ve Teknoloji Topluluğu Merkezi kurulacak.

Değerlendirme

Türkiye ve AB arasında gerçekleştirilen bu yüksek düzeyli diyalog toplantısı, Türkiye’nin son dönemde teknoloji, inovasyon ve bilimsel araştırmalarda ne gibi faaliyetler gösterdiğinin ortaya konulması açısından değer taşıyor. Özellikle Ufuk Avrupa ve Dijital Avrupa Programı’ndan elde edilen kazanımların, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır tarafından belirtilmesi Türkiye’nin ilerleyen süreçlerde de Birlik programlarını ne denli ciddiye alacağını yeniden hatırlattı. Türkiye, bu Birlik programlarını sadece finansal bir destek olarak görmeksizin, AB’yle eşit standartlara gelmek için bir araç olarak tanımlıyor. Görüşmede ayrıca, bu süreçte Türkiye’de yaşayan bilim insanları ve araştırmacıların ise Avrupalı paydaşlarıyla daha etkili bir şekilde diyalog kurması ve yeni iş birlikleri oluşturabilmeleri için vize muafiyetinin bir engel olarak yer almaması gerektiği Bakan Kacır tarafından vurgulanan önemli konulardan biri oldu. Türkiye tarafından AB’ye uyum sağlanmaya çalışılan en önemli konulardan birinin de yeşil ve dijital dönüşüm olduğunun altı çizildi.

25 Nisan’da gerçekleştirilen bu üst düzey diyalog, Türkiye’nin AB’den edindiği kazanımlarının yeniden konuşulması ve en önemlisi Türkiye’nin geldiği son durumun yeniden gözden geçirilmesi açısından önem arz ediyor. Buna ek olarak, ikiz dönüşüm ve vize serbestisi konularının da Türkiye-AB ilişkileri çerçevesinde yeniden değerlendirilmesi ayrıca önem taşıyor.