AB GÜNDEMİ: Avrupa Komisyonu 2024 İlkbahar Dönemi Ekonomik Tahminleri: Yüksek Jeopolitik Risklerin Eşliğinde Kademeli Bir Büyüme

Avrupa Komisyonu 2024 İlkbahar Dönemi Ekonomik Tahminleri: Yüksek Jeopolitik Risklerin Eşliğinde Kademeli Bir Büyüme

Avrupa Komisyonunun 2024 Bahar dönemi ekonomik tahminleri hakkında yayımlanan raporda, 2023 yılındaki ekonomik durgunluğa rağmen 2024 yılı itibariyle ekonominin toparlanmaya başladığının altı çizildi. 2024 yılının ilk çeyreği için büyüme oranı %0,3 olarak tahmin edilerek, bu oranın beklentiyi aştığı belirtildi. Enflasyon oranının 2023 yılında hem AB hem de Avro Alanı’nda yüksek olmasına rağmen, 2024 yılında ciddi bir düşüş yaşayacağı öngörüldü. İtalya ve Letonya’nın 2024’te en düşük enflasyon oranına sahip ülkeler olacağı düşünülürken, en yüksek enflasyon oranı olan üye ülkenin Romanya olması bekleniyor. Bütçe açığının hem AB’de hem de Avro Alanı’nda 2024 ve 2025 yılında düşeceği düşünülüyor. İşsizlik oranlarının ise Avro Alanı’nda AB’ye kıyasla daha yüksek olacağı öngörülürken, 2025 yılında bu oranlarda da bir düşüş yaşanabileceği belirtiliyor. Tahminlerde ayrıca savaşların getirdiği jeopolitik gerilimler ve belirsizliklerin etkilerine vurgu yapılıyor.

Komisyon, 15 Mayıs 2024 tarihinde, ilkbahar dönemi ekonomik tahminlerine ilişkin raporunu yayımladı. Raporda, geniş çapta ekonomik göstergeler ile tüm AB ülkeleri, aday ülkeler, EFTA ülkeleri ve diğer gelişmiş ve kalkınmakta olan piyasa ekonomileri hakkında tahminlerde bulundu. Komisyon tarafından yılda dört kez yayımlanan ekonomik tahminlerde bahar ve güz dönemlerinde daha kapsamlı bir inceleme yapılırken, yaz ve kış döneminde yayımlanan tahminler ara tahmin olarak nitelendiriliyor.

Komisyonun ilkbahar dönemi ekonomik tahminlerinde, Rusya-Ukrayna savaşı ile Ortadoğu’daki çatışmaların yarattığı belirsizliklere ve jeopolitik gerilimlere dikkat çekilerek, küresel ticaret ve enerji piyasalarının savunmasız göründüğü belirtildi. Rusya-Ukrayna savaşının ekonomiye etkisinin, savaşın neye evrileceği ile ilgili olduğu ifade edildi. Ayrıca ABD’de enflasyonun devam etmesinin faiz indirimlerinde gecikmeye ve finansal koşulların daha sıkılaşmasına neden olabileceğinin altı çizildi.

Büyüme Tahminleri

Komisyonun yayımladığı ilkbahar büyüme tahminlerinde, ekonomik büyüme oranının 2024 yılında AB’de %1,0, Avro Alanı’nda %0,8; 2025 yılında ise AB’de %1,6, Avro Alanı’nda %1,4 oranında artması öngörülüyor. Tablo 1 ve Tablo 2’de görülebileceği üzere bu oranlar, 2023’e kıyasla 2024 ve 2025 yıllarında Avrupa ekonomisinin daha istikrarlı bir görünüme kavuşacağı anlamına geliyor.

Bu yıl ve gelecek yıl, ekonomik faaliyetlerdeki büyümenin büyük ölçüde özel tüketimin istikrarlı genişlemesinden kaynaklanması bekleniyor. Bunun sebebinin reel ücret ve istihdam artışının reel harcanabilir gelirdeki artışı desteklemesi olarak belirtiliyor. Ancak tasarruf eğiliminin özel tüketimi kısmen sınırladığı vurgulanıyor. Yatırım artışının yumuşadığı görülürken, piyasaların kışa doğru kademeli bir faiz indirimi beklediği ifade ediliyor.

Büyüme tahminleri tablosuna göre 2023 yılında Belçika’da %1,4 olan büyüme oranının, 2024 yılında %1,3’e düşmesi, ancak 2025 yılında tekrar %1,4’e yükselmesi bekleniyor. Estonya’da 2023’te -%3,0 olan büyüme oranın 2024 yılında -%0,5 olacağı düşünülüyor. 2024 yılında negatif büyüme oranı öngörülen tek ülke olan Estonya’nın 2025 yılında büyüme oranının %3,1 olacağı ifade ediliyor. Estonya’nın 2024 yılında resesyonda kalmaya devam edebileceği vurgulanıyor. Üye ülkelerde genel olarak büyümenin artacağı düşünülse de İspanya ve Malta’nın bu duruma istisna olabileceğinin altı çiziliyor. Tahminlere göre 2023 yılında %2,5 olan İspanya’nın büyüme oranının 2024 yılında %2,1’e, 2025 yılında ise %1,9’a düşmesi bekleniyor. Malta’da 2023 yılında %5,6 olan büyüme oranının ise 2024 yılında %4,6’ya ve 2025’te %4,3’e düşeceği öngörülüyor.

Enflasyon Tahminleri

Komisyon tahminlerine göre Avrupa’da enflasyon oranlarının iyileşmeye başladığı gözlemleniyor. Tablo 1’de görüldüğü gibi AB’de 2023 yılında %6,4 olan enflasyon oranının 2024 yılında %2,7’ye; 2025 yılında ise %2,2’ye düşeceği düşünülüyor. Tablo 2’ye göre ise 2023’te Avro Alanı’nda %5,4 olan enflasyon oranının 2024’te %2,5’e, 2025’te %2,1’e düşebileceği belirtiliyor.

Komisyon tahminlerinde, Uyumlulaştırılmış Tüketici Fiyat Endeksi’nin, Avro Alanı’nda 2022 yılının ekim ayında yıllık bazda %10,6 ile zirveye ulaştıktan sonra, bu oranın düşmeye devam ettiği vurgulanıyor. Bu yılın nisan ayında bu oranın iki yılın en düşük seviyesi olan %2,4'e düştüğü tahmin ediliyor. Enflasyondaki düşüşün asıl olarak enerji-dışı mallar ve gıda kaynaklı olacağı düşünülürken, enerji enflasyonunun yükselebileceği belirtiliyor.

Üye ülkelerin enflasyon rakamları tablosu incelendiğinde 2023 yılındaki enflasyon rakamlarının 2024 ve 2025’te düşeceği görülüyor. Bunun bir istisnası Belçika olarak dikkat çekiyor. Belçika’da %2,3 olan enflasyon oranının 2024’te %4,0 olması bekleniyor. Ancak bu oranın 2025’te tekrar %2,3’e düşeceği düşünülüyor. İtalya, Letonya, Slovakya ve Finlandiya’da ise 2025 yılındaki enflasyon oranlarının 2024 yılına göre yükselebileceği öngörülüyor. 2024 yılında en yüksek enflasyon oranına sahip olması beklenen ülke ise Romanya olarak karşımıza çıkıyor.

Bütçe Açığı Tahminleri

Tahminlere göre bütçe açığının hem AB’de hem de Avro Alanı’nda düşmesi bekleniyor. AB’de 2023 yılındaki bütçe açığının %3,5 olduğu belirtilirken, bunun 2024 yılında %3,0’a; 2025 yılında ise %2,9’a düşmesi bekleniyor. Avro Alanı’nda ise 2023 yılında %3,6 olan bütçe açığı oranının 2024 yılında %3,0’a ve 2025 yılında %2,8’e düşmesi öngörülüyor.

Avrupa Komisyonu 2023 yılında ekonomik faaliyetlerin azalması nedeniyle bütçe açığında daha önceden görülen düşüşün durma noktasına geldiğini belirtiyor. Enerji desteği tedbirlerinin kademeli olarak kaldırılması ile 2024 ve 2025 yıllarında düşüş olacağı tahmin ediliyor.  Yüksek borç ödeme maliyetleri ve büyümenin düşük olmasından dolayı AB'deki GSYH’deki borç oranının bu yıl %82,9 seviyesinde olması, 2025'te yaklaşık 0,4 puan artması bekleniyor.

Üye ülkelerin bütçe açıkları incelendiğinde Romanya’nın 2023 yılında %6,6 oranında bütçe açığına sahip olduğu görülürken, bu oranın 2024’te %6,9 ve 2025 yılında %7,0 olacağı düşünülüyor. Romanya gibi Hollanda, Letonya, Lüksemburg Litvanya’nın da bütçe açığının yükselebileceği tahmin ediliyor. Bütçe fazlası vermesi beklenen ülkeler ise Danimarka, Portekiz, İrlanda ve GKRY olarak açıklanıyor.

İşsizlik Tahminleri

Komisyon tahminlerinde, işsizlik oranlarının 2024 yılında aynı kalsa da 2025 yılında düşebileceği öngörülüyor. Bu bağlamda AB’de 2023 yılında %6,1 olan işsizlik oranı 2024 yılında aynı kalıyor ancak 2025 yılında %6,0 olacağı öngörülüyor. Avro Alanı’nda ise işsizlik oranının 2023 ve 2024 yılında %6,6, 2025 yılında ise %6,5 olacağı tahmin ediliyor.

Komisyon, ekonomik faaliyetlerin yavaşlamasına rağmen AB ekonomisinde 2023’te iki milyondan fazla iş yaratılmış olmasının önemine vurgu yapıyor. AB’de birçok iş piyasasının sıkı olduğu belirtilirken, bunun sebebi iki faktör ile açıklanıyor; göç gibi faktörler tarafından desteklenen işgücü arzı ve işgücü talebi. İşsizliğin rekor seviyede düşük olduğu belirtilirken, bu durumun sabit kalması öngörülüyor.

İşsizlik tahminleri incelendiği zaman en yüksek işsizlik oranına sahip olan ülkenin İspanya olduğu görülüyor. İspanya’da 2023 yılı işsizlik oranı %12,2’yken; 2023 yılında bu oranın %11,6’ya ve 2025 yılında %11,1’e düşeceği öngörülüyor. Estonya’da 2023 yılında %6,4 olan işsizlik oranının 2024 yılında %1 oranında artacağı tahmin edilirken bu oranın 2025 yılında %6,9’a düşebileceği belirtiliyor. Polonya ise en düşük işsizlik oranı olan ülke olarak dikkat çekiyor.

AB Ekonomisi için Öngörülenler

Yayımlanan tahminlerde Rusya-Ukrayna ve İsrail-Filistin savaşı nedeniyle artan jeopolitik risklerin ekonomik etkilerine dikkat çekiliyor. Tüm bu problemlere rağmen 2024 yılının başı itibariyle AB ekonomisinde düzelme olduğuna vurgu yapılıyor. Hem AB’de hem de Avro Alanı’nda büyümenin artmasının önemine dikkat çekilirken, enflasyondaki gerileme ve işgücü piyasasının güçlü olduğu ifade ediliyor. Tüketim, ekonomik genişlemenin sebebi olarak belirtiliyor. Bütçe konusundaki problemlerin nedeni COVID-19 salgını olarak gösteriliyor. Kamu borcu konusunda ise mali konsolidasyona ihtiyaç oluğu düşünülüyor. AB ve Avro Alanı için yapılan tahminler incelendiği zaman 2023 yılında jeopolitik sorunların olumsuz etkileri daha fazla dikkat çekerken, AB’nin 2024 ve 2025 yıllarında bu olumsuz etkileri bertaraf etmeye başlayacağı öngörülüyor.

Hatice Fulya Topyıldız, İKV Uzman Yardımcısı