KÜRESEL GÜNDEM: G7 Liderler Zirvesi: Dondurulmuş Rus Varlıklarından Ukrayna’ya Yardım

G7 Liderler Zirvesi: Dondurulmuş Rus Varlıklarından Ukrayna’ya Yardım

İtalya’nın ev sahipliğini yaptığı G7 Zirvesi kapsamında ABD, Birleşik Krallık, Fransa, İtalya, Kanada ve Japonya 13-15 Haziran 2024’te İtalya’da bir araya geldi. Ukrayna’yı destekleme, uluslararası barış, güvenlik ve refahı geliştirme, ekonomik dayanıklılığı ve ekonomik güvenliği artırma, gelişen ülkelerle geleceğe yatırım yapmak için ortaklık yapma ve iklim değişikliğiyle mücadelede temiz enerjiye geçişin hızlandırılması gibi konular Zirve’de tartışıldı. 

İtalya’nın ev sahipliğini yaptığı G7 Zirvesi, sanayi alanında dünyanın en gelişmiş yedi ekonomisini 13-15 Haziran 2024’te İtalya’da bir araya getirdi. Almanya, ABD, Birleşik Krallık, Fransa, İtalya, Kanada ve Japonya’dan oluşan Zirve’ye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Cezayir Cumhurbaşkanı Abdelmadjid Tebboune, Kenya Cumhurbaşkanı William Ruto ve Tunus Cumhurbaşkanı Kais Saied de katılım gösterdi. Papa Francis de yapay zekâ vaatleri ve tehlikeleri hakkında konuşarak ve Ukrayna ve Gazze için barışçıl çağrısını yenilerek tarihte G7’ye konuşan ilk papa oldu.

Liderler, dünyanın içinde bulunduğu zorluklar için önemli adımlar atmayı hedefliyor. Bunlar arasında Ukrayna’nın özgürlük mücadelesini desteklemek ve Rusya’nın savaşının maliyetlerini artırmak, adil olmayan ekonomik uygulamaları geri itmek, küresel ekonomik krizle mücadele etmek, iklim krizi ve gıda ve sağlık güvensizliği, herkesin yararına kritik teknolojilerden faydalanma ve gelişmekte olan ülkelerin geleceklerine yatırım yapmalarını desteklemek için dünya çapındaki ortaklarla birlikte çalışmak yer alıyor.

• •Ukrayna’nın özgürlük mücadelesini destekleme

Liderler Ukrayna’ya olan sarsılmaz desteklerini yeniden teyit ederek Vladimir Putin’e bir mesaj gönderdi. Zirve’de, AB ve diğer yetki alanlarında tutulan hareketsiz Rus egemen varlıklarından kazanılan faizi öne çıkararak Ukrayna’ya 50 milyar dolarlık yeni finansman sağlama planı duyuruldu. Bu yeni finansman, Ukrayna’nın askerî, bütçe ve yeniden inşa ihtiyaçları için kritik öneme sahip desteği sağlayacak. ABD, finansman düzenlemesinin ayrıntılarını tamamlamak ve krediyi yıl sonuna kadar vermek için önümüzdeki aylarda Ukrayna ve G7 ortaklarıyla birlikte çalışacak. Rusya’nın savaş maliyetlerini artırma hedef hedefi olan Biden Yönetimi bu hafta, G7’nin Ukrayna’ya karşı savaşı için Rusya üzerindeki baskıyı yoğunlaştırma yönündeki taahhütlerinin rehberliğinde bir dizi kapsamlı yeni yaptırımlar ve ihracat kontrol tedbirleri yayınladı. Yabancı bankalar artık Rusya’nın savaş ekonomisiyle uğraşırken artan yaptırım riskiyle karşı karşıya kalıyor. Yönetim aynı zamanda belirli ABD yazılım ve bilgi teknolojisi hizmetlerine erişimi kısıtlamak, malların paravan şirketler aracılığıyla saptırılmasını engellemek ve Rusya’ya denizaşırı ülkelerde üretilen ABD markalı ürünler sağlayan kuruluşlara ihracatı daha kapsamlı bir şekilde kısıtlamak için adımlar atacağını duyurdu. Devam eden Ukrayna desteği gelecekte de sürecek. ABD Başkanı Joe Biden ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky, ABD-Ukrayna İkili Güvenlik Anlaşması’nı, güvenlik ve savunma iş birliğini derinleştirme ve gelecekteki bir silahlı saldırı durumunda istişarede bulunma yönündeki bağlayıcı taahhütler de dâhil olmak üzere, ABD’nin Ukrayna’ya verdiği kalıcı desteğin bir göstergesi olarak imzaladı.

• •Uluslararası barış, güvenlik ve refahı geliştirmek

G7’nin çalışmaları, BM Şartı’na saygı gösterme, uluslararası barışı ve güvenliği destekleme ve özgür ve açık kurallara dayalı uluslararası düzeni destekleme konusundaki ortak kararlılığa dayanmakta. Dolayısıyla, liderler Gazze’de kapsamlı bir anlaşma çağrısında bulundu. G7 liderleri, Gazze’de derhal ateşkes, tüm rehinelerin serbest bırakılması ve Gazze genelinde insani yardım akışında önemli ve sürekli bir artışa yol açacak kapsamlı bir anlaşmayı desteklemekle beraber; İsrail’in güvenlik çıkarlarının ve Gazze’deki Filistinli sivillerin güvenliğinin sağlanmasıyla krize kalıcı bir son verilmesi üzerinde anlaştı. Hint Pasifik’te müttefikler ve ortaklarla birlikte durmaya vurgu yapıldı. Biden diğer liderle birlikte Tayvan Boğazı boyunca barış ve istikrarın önemini vurgulamak ve Çin’in Güney Çin Denizi’ndeki tehlikeli eylemlerine ilişkin endişeleri dile getirmek için diğer liderlerle bir araya geldi. Afrika’daki ortaklarla iş birliğinin derinleştirilmesinin de üzerinde ayrıca duruldu.

• •Ekonomik dayanıklılığın ve güvenliğin teşvik edilmesi

Zirve’de Çin’in, kapasite aşımı da dâhil olmak üzere, çeşitli politikalarından korunmak amacıyla daha ileri adımlar atılmasının da altı çizildi. Hareket alanını eşitlemek ve ekonomik güvenliği korumak için birlikte çalışmanın önemi ortaya kondu. G7, piyasa dışı politika ve uygulamalara ve stratejik sektörlere hâkim olma çabalarına karşı koymak için birlikte çalışma sözü verdi. Aynı zamanda yeni izleme ve bilgi paylaşımı çalışmaları yürütecek, zararlı uygulamalara karşı koymak için ilgili araç setlerini güncelleyecek ve ekonomik baskıyı caydırmaya ve bunlara yanıt vermeye yönelik çabaları koordine edecek. G7, küresel tedarik zincirlerine katılımlarını artırmak için gelişmekte olan ülkelerdeki ve gelişmekte olan pazarlardaki ortaklarla birlikte çalışacak. Kritik ve hassas teknolojilerin korunması için ise uluslararası ticaret ve yatırım üzerinde daha geniş kısıtlamalardan kaçınırken, belirli kritik ve hassas teknolojilerin uluslararası barış ve güvenliği baltalamak amacıyla kullanılmasını önlemek amacıyla çalışmalar yapılıyor. G7 ayrıca araştırma güvenliği, veri güvenliği ve yatırım tarama çabaları konusundaki iş birliğini güçlendiriyor ve ihracat kontrollerinin uygulanmasını kolaylaştırmak için koordinasyon sağlıyor.

• •Gelişen ülkelerle geleceğe yatırım yapmak için ortaklık yapmak

G7, gelişmekte olan ülkelere verdiği desteği artırmak ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine doğru ilerlemeyi hızlandırmak için önemli adımlar atıyor. Küresel borç çıkmazını kırmak için artan borç yükünün, gelişmekte olan ülkelerin bu tür kritik yatırımları yapma kabiliyetini erişilemez hâle getirdiğinin bilincinde olan Biden, Kenya Devlet Başkanı Ruto ile uluslararası dünyaya çağrıda bulunan Nairobi-Washington Vizyonunu destekledi ve G7’nin desteğini topladı. G7, bu planı bu yıl pilot ülkeler için hayata geçirmek amacıyla IMF, Dünya Bankası ve diğer paydaşlarla birlikte çalışacak. Uluslararası finans kuruluşlarının finansal gücünün artırılması konusunda Biden, daha iyi, daha büyük, daha etkili çok taraflı kalkınma bankaları sunma çabalarını da savundu. G7, yurt içinde onaylandıktan sonra Dünya Bankası’nın önümüzdeki on yılda kredileri 70 milyar dolar artırmasını mümkün kılacak planlı katkıları duyurmak için bir araya geldi. Bu, ABD’nin ve diğer MDB hissedarlarının bu kurumlarda 250 milyar doların üzerinde yeni kredi verme kapasitesinin kilidini açma çabalarının da üstünde yer alıyor. Küresel Altyapı ve Yatırım Ortaklığının Sunumunda Biden ve İtalya Başbakanı Meloni, BlackRock Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Larry Fink ile Microsoft Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Satya Nadella’nın katılımını içeren bir yan etkinliğe birlikte ev sahipliği yaptı. G7 liderleri ve özel sektör yöneticileri, BlackRock’un bir grup yatırımcının Küresel Altyapı ve Yatırım Ortaklığı öncelikleriyle uyumlu olarak en az 4 milyar dolar yatırım yapmayı planladığını duyurması ve Microsoft’un yakın zamanda yaptığı 5 milyar dolarlık duyuruyla, ortak ülkelerdeki yatırımlar için kamu ve özel sermayenin kilidini açma konusundaki kararlılıklarını gelişmekte olan pazarlarda dijital altyapı yatırımları üzerinden yeniden doğruladı. Biden yeni projeleri duyurdu ve Sahra Altı Afrika’daki Lobito Koridoru ve Filipinler’deki Luzon Koridoru dâhil olmak üzere Küresel Altyapı ve Yatırım Ortaklığı ekonomik koridorlarındaki ilerlemeyi vurguladı.

• •İklim değişikliğiyle mücadelede temiz enerjiye geçişin hızlandırılması

G7, iklim değişikliği, kirlilik ve biyolojik çeşitlilik kaybının yarattığı zorluklara çözüm bulmak için çalışmalarını hızlandırıyor. G7 üyeleri, 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji kapasitesinin üç katına çıkarılması, küresel enerji verimliliğinin iki katına çıkarılması ve enerji güvenliğinin güçlendirilmesi yönündeki iddialı COP28 taahhütlerini yeniden doğruladı. Kömürlü enerjiyi azaltmadan sonlandırma ve enerji depolamayı artırma hedeflendi. G7, ilk kez 2030’ların ilk yarısında enerji sistemlerinde kömürden elektrik üretimini azaltmadan durdurma taahhüdünde bulundu. G7 ayrıca, COP28’in küresel kurulu yenilenebilir enerjiyi 2030 yılına kadar üç katına çıkarma taahhüdünün üstüne koyarak, 2030 yılına kadar 1.500 GW’lık uzun süreli enerji depolamayı devreye alma hedefini de belirledi. Temiz ve dayanıklı tedarik zincirleri oluşturmak için birlikte çalışarak, ABD’nin geçen yıl G7 tarafından başlatılan Dayanıklı ve Kapsayıcı Tedarik Zinciri Geliştirme Ortaklığı’na 5 milyon dolar katkıda bulunmayı planladığı duyuruldu. Nükleer ve füzyon enerjisi konusunda uluslararası iş birliğinin teşvik edilmesi de hedefler arasına eklendi. G7, nükleer enerjiyi, iklim krizine çözüm bulmak ve küresel enerji güvenliğini artırmak için fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltabilecek temiz/sıfır emisyonlu bir enerji kaynağı olarak kabul etti ve dayanıklılığı güçlendirmeye yönelik çok taraflı çabaları destekleme sözü verdi. En iyi uygulamaları paylaşmak ve araştırma ve geliştirme konusunda iş birliğini teşvik etmek için Füzyon Enerjisi Çalışma Grubu kuruluyor.

• •Sağlık ve gıda güvenliğinin teşvik edilmesi

G7, gıda güvenliği krizine çözüm bulmaya ve dünya çapında güçlü, dayanıklı ve duyarlı sağlık sistemlerini desteklemeye yönelik küresel çabalara liderlik etmeye devam ediyor. G7 liderleri, gıda güvenliği ve beslenmenin önündeki yapısal engelleri ele almak ve daha dayanıklı, sürdürülebilir ve üretken tarım ve gıda sistemleri oluşturmak amacıyla Puglia Gıda Güvenliği Girişiminin başlatılmasında İtalya’ya katıldı. ABD’nin imza niteliğindeki gıda güvenliği girişimi Geleceği Besle Girişimi’nin yanı sıra Uyarlanmış Mahsuller ve Topraklar Vizyonu ile uyumlu olarak G7, sürdürülebilir ve dayanıklı gıda sistemlerine ve sağlıklı, verimli toprak yönetimine ve iklime uyumlu iklim koşullarına yatırım yapma taahhüdünde bulundu. Küresel Sağlık Güvenliği Finansmanını dönüştürmek için Biden ve G7 liderleri, Pandemi Fonu için en az 2 milyar dolarlık yeni taahhüt çağrısında bulundu ve gelişmekte olan ülkelerin pandemiyi önleme, hazırlık ve müdahale kapasitelerini geliştirmelerine yardımcı olan katalitik finansman için verilen taahhütlere eşit veya daha büyük taahhütler verdi. G7 liderleri, aşılama kapsamının dünya çapında önemli ölçüde genişletilmesi hedefiyle Aşı İttifakı Gavi’nin bu yıl sürdürülebilir bir şekilde yenilenmesine destek verdiklerini ifade ettiler. Antimikrobiyal direncin ele alınmasında G7 liderleri, antimikrobiyal direncin ortaya çıkışı, yayılması ve etkisini ele almak için, Eylül 2024’te antimikrobiyal direncin konusunda bu kritik sağlık, ekonomi ve güvenlik tehdidi konularında eylemi harekete geçiren bir üst düzey toplantısının sağlanması da dâhil olmak üzere harekete geçme taahhüdünde bulundu.

• •Kadınların ekonomiye katılımını desteklemek için çocuk bakımına yatırım yapmak

G7, toplumsal cinsiyet eşitsizliğine katkıda bulunan bakım işinin cinsiyet eşitsiz dağılımıyla mücadele ediyor. G7, First Lady Dr. Jill tarafından açıklanan Dünya Bankası Çocuk Bakımına Yatırım Girişimi de dâhil olmak üzere, çocuk bakımına erişimdeki küresel açığı kapatma çabalarına yatırım yaparak 2035 yılına kadar en az 200 milyon daha fazla kadının işgücüne katılmasını desteklemeyi taahhüt etti. G7 ortakları, dünya çapında çocuk bakımına yönelik daha kaliteli yatırımları desteklemek için Dünya Bankası’na 100 milyon dolardan fazla destek verdi.

• •Göç konusunda ortaklığı geliştirmek

Biden’ın 2022’de Amerika Kıtası Zirvesi’nde başlattığı Göç ve Korumaya ilişkin Los Angeles Bildirgesi’nin ilkelerinden yola çıkan G7, göçün hem sunduğu zorlukları hem de fırsatları yansıtacak şekilde ele alınmasına yönelik kolektif kararlılığı yineledi. Liderler, düzensiz göçün temel nedenlerini ele almaya, güvenli ve düzenli göç yollarını güçlendirmeye, sınır yönetimini ve denetimini geliştirmeye ve sınır ötesi organize suçu engellemeye odaklanan üç yönlü bir yaklaşımı onayladı.

• •Yapay zekâ alanında iş birliğinin derinleştirilmesi

G7, yapay zekâ ve diğer teknolojilerin faydalarının yaygın şekilde kullanılmasını sağlamak için dünya çapında ortaklıklar kuruyor. Teknoloji ayrımlarını kapatmak ve yapay zekanın işçiler üzerindeki etkisini ele almak üzere G7 liderleri, bilimsel ilerlemeler sağlamak, sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etmek, halk sağlığını iyileştirmek, bilimsel ilerlemeler sağlamak amacıyla dijital uçurumu kapatmak ve dünyanın her yerindeki insanların yapay zekâ ve diğer teknolojilerin faydalarına erişmesini sağlamak için uluslararası ortaklıkların önemini doğruladılar. G7 çalışma bakanları, yapay zekanın kaliteli işleri artırma ve çalışanları güçlendirme potansiyelinden yararlanırken, aynı zamanda işçiler ve iş gücü piyasaları için potansiyel zorlukları ve riskleri ele alan bir eylem planı geliştirecek. Yapay zekâ güvenliğini teşvik etmek için koordinasyonun artırılması için G7 liderleri, yapay zekâ yönetişimi ve risk yönetimine yönelik ilgili yaklaşımlarımız arasındaki birlikte çalışabilirliği artırma çabalarını artırmayı taahhüt etti. Bu, yapay zekâ geliştirme ve dağıtımına yönelik uluslararası standartları geliştirmek için ABD Yapay Zekâ Güvenliği Enstitüsü ile diğer G7 ülkelerindeki benzer kurumlar arasındaki iş birliğinin derinleştirilmesini de içeriyor. Dayanıklı teknoloji tedarik zincirlerinin teşvik edilmesinde de G7, yapay zekâ ekosistemini destekleyen bu kritik sektörü etkileyen konularda koordinasyonu desteklemek amacıyla Yarı İletkenler G7 Temas Noktası Grubunun kurulmasını memnuniyetle karşıladı.

Sonuç ve Değerlendirme

G7 Zirvesi’nde liderler günümüzde dünyanın yüzleştiği zorluklara karşı bir kez daha bir arada durduklarını göstermiş oldu. Liderler sadece ekonomik açıdan birbirlerini desteklemeye değil aynı zamanda güvenlik ve iklim problemleri gibi alanların da önemini vurguladı. Bu zirvenin en önemli çıktıları ise dondurulmuş Rus varlıklarının Ukrayna’ya destek olarak verilmesi ve Gazze-İsrail arasında bir ateşkesin sağlanması konusunda gelen çağrılar oldu. İlerleyen dönemde liderlerin kararları ve bu kararların pratiğe dönüşmesi ya da dönüşmemesi üzerine ortaya çıkacak sonuçlar zirvenin etkisini gösterecek.

Deniz Bal, İKV Uzman Yardımcısı