KÜRESEL GÜNDEM: NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’den Türkiye Ziyareti

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’den Türkiye Ziyareti

NATO Genel Sekreteri Rutte, 25 Kasım 2024 tarihinde Türkiye’ye geldi. Ankara’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde kabul edildi. Görüşme sırasında birçok önemli konu başlığına değinildi: Rusya- Ukrayna savaşı ve Hamas-İsrail çatışmasının sonlandırılması için çözüm önerileri, terörle mücadele için yapılabilecek ortak çalışmalar, Türkiye’nin 2026 yılında gerçekleşecek NATO Zirvesi’ne ev sahipliği, NATO müttefiklerinin Türkiye ile savunma sanayi malzemesi tedarik dayanışması ve Türkiye’nin NATO’ya müttefik olarak katkıları. Rutte’nin Türkiye seyahati Anıtkabir ve TUSAŞ ziyareti ile sonlandı. 

Mark Rutte 25 Kasım 2024’te Türkiye’ye bir günlük bir ziyaret gerçekleştirdi. Bu gezi kapsamında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile Ankara’da görüştü. Aynı gün içinde Anıtkabir ve Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ)’ni de ziyaret etti.

Rutte, NATO Genel Sekreterliği görevini üstlenmesinin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ikinci kez bir araya gelmiş oldu. Görüşme öncesi Rutte, Türkiye’nin ittifak içerisindeki öneminin altını çizdi. Özellikle, Türkiye’nin ittifakın güney kanadındaki caydırıcı rolüne atıfta bulundu. Ek olarak, giderek artan bu çatışma ortamında ortak güvenliğe yönelik yükselen problemler üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bir araya gelmeyi sabırsızlıkla beklediğini belirtti.

NATO Genel Sekreteri Rutte ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Görüşmesi

Cumhurbaşkanı Erdoğan Rutte’yi Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde kabul etti. Görüşmeye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ve Cumhurbaşkanı Dış Politika ve Güvenlik Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç da katıldı.

Görüşme yaklaşık bir saat sürdü. Görüşme sırasında Rusya-Ukrayna savaşı ve Hamas-İsrail çatışmasının sonlandırılması için çözüm önerileri, terörle mücadele için yapılabilecek ortak çalışmalar, Türkiye’nin 2026 yılında gerçekleşecek NATO Zirvesi’ne ev sahipliği, NATO müttefiklerinin Türkiye ile savunma sanayi malzemesi tedarik dayanışması ve Türkiye’nin NATO’ya müttefik olarak katkıları üzerinde duruldu.

NATO Genel Sekreteri Rutte, Türkiye’nin ittifakın ortak güvenliğine olan bağlılığından övgüyle söz etti. Türkiye’nin NATO’nun en büyük ikinci ordusuna sahip olması ve GSYH’sinin %2’sinden fazlasını savunmaya harcamasını örnek olarak verdi. Ek olarak Rutte, Türkiye’nin Kosova’daki KFOR barış koruma operasyonunda güvenilir bir ortamı sürdürmesindeki başarısı ve Türk ordusunun katkısına yönelik tebriklerini de iletti.

Genel Sekreter Rutte ve Cumhurbaşkanı Erdoğan Rusya-Ukrayna savaşına da değindi. Rutte, Türkiye’nin Ukrayna savunma endüstrisine askerî mühimmat, ağır silahlar ve yardımlar sağlamada ve Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması (The Black Sea Grain Deal) gibi girişimlerde ve diğer diplomatik eylemlerdeki anahtar rolünü belirtti.

Aynı zamanda Cumhurbaşkanı Erdoğan, TUSAŞ’a yapılan terör saldırısı sonrası Türkiye’ye yönelik dayanışma mesajları için NATO Genel Sekreteri Rutte’ye teşekkür etti. Rutte de Türkiye’ye, NATO’nun Irak’taki operasyonu dâhil olmak üzere, terörizmle mücadelede üstlendiği rol ve bulunduğu katkılar nedeniyle teşekkürlerini iletti. Bununla birlikte Rutte tekrardan 23 Ekim 2024 tarihinde TUSAŞ’a yönelik yapılan terör saldırısına ilişkin baş sağlığı diledi ve dayanışmanın altını çizdi.

Rutte, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler ile olan diyaloglarında ise birçok konuya değindi. Bu konular arasında Türkiye’nin NATO’nun güvenliğine katkıları, savunma sanayi iş birliğine katkıları, Orta Doğu’nun durumu, terörizm ve ittifakın Ukrayna’ya olan desteği yer aldı.

Rutte TUSAŞ’ı da Ziyaret Etti

Türkiye programının bir parçası olarak Rutte, Ankara’daki TUSAŞ’a beraberindeki heyetle bir ziyaret gerçekleştirdi. Ziyarette Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün ve TUSAŞ Genel Müdürü Mehmet Demiroğlu da vardı. Yapılan toplantılarda Türkiye’nin NATO’daki güçlü varlığı, sürdürülebilir savunma sanayi iş birliklerinin gerekliliği ve Türkiye’nin savunma sanayindeki mühendislik seviyeleri üzerinde duruldu. TUSAŞ bünyesindeki yerli ve milli platformlardan Milli Muharip Uçak KAAN, jet eğitim uçağı HÜRJET, yeni nesil eğitim uçağı HÜRKUŞ, İHA sistemleri ANKA, ANKAIII, ŞİMŞEK ve helikopterler GÖKBEY, ATAK, T70 yakından değerlendirildi.

Görgün sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda Rutte’nin TUSAŞ şehitleri anısına taziye defterini imzaladığını belirtti. Ek olarak paylaşımda, bu ziyaret sayesinde Rutte başkanlığındaki NATO heyetiyle savunma sanayisine dair önemli bir bilgilendirme ve istişare toplantısı yapıldığı ifade edildi. Bu görüşmede yeniden Türkiye’nin NATO’daki güçlü varlığının önemi ve NATO ülkeleri ile savunma sanayisi alanında sürdürülebilir iş birliği gerekliliğinin altı çizildi.

Değerlendirme

Rutte’nin Türkiye ziyareti Türkiye’nin NATO içerisindeki önemini bir kez daha öne çıkarmış oldu. Giderek gergin bir hâle bürünen küresel ortamda Türkiye’nin gerek stratejik gerekse savunma ve güvenlik alanındaki kapasitesinin önemi artmaya devam ediyor. Savunma sanayi alanında da birçok yeniliklere ve gelişmelere imza atan Türkiye’nin NATO’ya katkıları daha da çok belirginleşiyor. Türkiye’nin özellikle NATO’nun ikinci büyük ordusuna sahip oluşu ve GYSH’sinin %2’sinden fazlasını savunmaya harcaması fazlasıyla takdir ediliyor. Bu ziyaretten ortaya çıkan bir diğer önemli sonuç ise iş birliğinin önemi. Türkiye ve diğer NATO ülkelerinin özellikle savunma sanayisi alanında iş birliklerinin artırılması gerektiğinin altı çizildi. Son olarak TUSAŞ’a gerçekleştirilen terör saldırısına baş sağlığı sırasında teröre karşı dayanışma içerisinde olunduğu vurgulandı. Bu ziyaretten Türkiye-NATO ilişkilerinin her alanda iyi bir yöne gittiği yorumu yapılabilir.