2025 Sadeleştirme, Uygulama ve Yürütme Yıllık İlerleme Raporu Yayımlandı

Komisyon Üyeleri, sadeleştirme, uygulama ve yürütme konularında kendi sorumlu oldukları alanlardaki yıllık ilerlemeleri ele aldığı yıllık raporlar hazırlıyor. 1 Ocak-31 Temmuz 2025 tarihleri arasındaki gelişmeleri içeren bu belge, AB Konseyi ve AP’ye sunuluyor.

Komisyonun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Marta Kos tarafından sunulan “2025 Sadeleştirme, Uygulama ve Yürütme Yıllık İlerleme Raporu” (2025 Annual Progress Report on Simplification, Implementation and Enforcement), AB’nin genişleme politikalarının ne kadar etkili olduğu sorusuna yanıt arıyor. Bu raporda AB’nin genişleme süreci ile Batı Balkanlar, Ukrayna, Moldova, Güney Kafkasya ve Türkiye ile ilişkiler analiz ediliyor. Kos bu kapsamdaki görevlerini şu şekilde sıralıyor:

• Aday ve potansiyel aday ülkelerdeki gerekli yapısal reformları desteklenmesi, temel değerlere ve hukuk devletine saygının kuvvetlendirilmesi, dayanıklılık ve hazırlık seviyelerinin artırılması için liyakate dayalı şekilde iş birliği yapma,
• Ukrayna’nın yeniden inşası ve katılımına özel olarak odaklanarak Ukrayna’nın desteklenmesi sürecine liderlik etmek,
• Siyasi, ekonomik, ticari alanlardaki iş birliğini geliştirmek amacıyla Türkiye ile temasları ve diyaloğu sürdürmek,
• Yüksek Temsilci/Başkan Yardımcısı ile iş birliği içerisinde bir Karadeniz Stratejisi tasarlayıp uygulamaya koymak,
• Hususi olarak bölgesel bağlantısallık alanı olmak üzere, Güney Kafkasya ülkelerini desteklemek.

Raporda Ne Anlatılıyor?

AB’nin sadeleştirme politikası hedefini Marta Kos’un sorumlu olduğu alanlarda hayata geçirmek için atılan adım, uygulayıcı ortakların idari yüklerini azaltmak oldu. Bunun dışında, aynı kurumla yapılan birden fazla garanti anlaşmasının tek bir anlaşmada birleştirilmesi için çalışmalar yapıldı. Ayrıca, aday ülkeler için yürütülen hukukun üstünlüğü raporlama süreçlerinde tekrara düşülmemesi için çaba gösterildiği de belirtiliyor.

Genişleme politikaları uygulama açısından incelendiğinde, 2025 yılında önemli gelişmelerin kaydedildiğine dikkat çekiliyor. Bu kapsamda Batı Balkanlar, Ukrayna ve Moldova için oluşturulan mekanizmalardaki ilerlemelere değinilen raporda, bu mekanizmalar sayesinde Genişleme Politikası’na yenilik getirildiği ifade ediliyor. Bu bağlamda, önceden belirlenen reformlar başarılı şekilde hayata geçirildiği takdirde ödemelerin yapıldığı vurgulanıyor. Ayrıca, bu mekanizmalar, ekonomik büyüme ve etkili kamu yönetimi gibi katılım süreci için gerekli olan yapısal reformlar için önem arz ediyor.

Raporun devamında 10 Haziran’da paydaşların katılımıyla düzenlenen genişleme ülkelerindeki özel sektör yatırımlarının ele alındığı ilk uygulama diyaloğu toplantısına yer veriliyor. Toplantıda özel sektöre ve yatırımlara katkı sağlamak amacıyla atılması gereken adımların ve mücadele edilmesi gereken zorlukların -katılım süreciyle ilgili bazı zorluklar dâhil- tartışıldığı belirtiliyor.

Genişleme Ülkeleri ile İlişkiler

Raporda genişleme ülkeleri ile ilişkiler ve süreçleriyle ilgili bazı bilgilere yer veriliyor. Bunlar şu şekilde sıralanıyor:

• 2025 yılının mart ayında Moldova için Reform ve Büyüme Aracı’nın (Reform & Growth Facility for Moldova) yürürlüğe girmesiyle reformların gerçekleştirilmesi için oluşturulan araç sayısı Ukrayna Aracı ve Batı Balkanlar Reform ve Büyüme Aracı ile birlikte üçe çıkarılmış oldu,
• Batı Balkanlar Reform ve Büyüme Aracı sayesinde Arnavutluk’a 30 milyon avro, Kuzey Makedonya’ya 24,4 milyon avro, Karadağ’a 12,4 milyon avro, Sırbistan’a 51,7 milyon avro tahsis edildi,
• Nisan 2025’te Ukrayna Aracı kapsamında Ukrayna’ya 3,5 milyar avro değerinde tahsisat gerçekleştirildi,
• Ukrayna ve Moldova için tarama süreçleri, yenilenen genişleme politikaları kapsamında hızlı bir şekilde tamamlandı,
• Avrupa Komisyonunun Komşuluk ve Genişleme Genel Müdürlüğü’nün, Türkiye-AB Ortaklık Anlaşması’nın uygulanmasından doğan şikâyetlerle ilgilenmekten sorumlu olduğu belirtiliyor. 1 Ocak-31 Temmuz 2025 tarihleri arasında bir şikâyet alındı ve bu şikâyetin değerlendirmesi tamamlandı.

Değerlendirme

Marta Kos, tarafından sunulan raporda AB’nin sadeleştirme gündemi çerçevesinde attığı adımlar ve genişleme politikası kapsamındaki uygulamaları hakkında bilgilere yer veriliyor. Bu bağlamda Marta Kos, genişleme ülkelerinin özel sektörlerindeki yatırımları ele almak amacıyla paydaşlarla diyalog toplantısında bir araya geldiğinden bahsediyor. Bu toplantıda stratejik yatırımların artırılması, AB politikalarının ve sadeleştirme hedeflerinin gerçekleştirilmesi için çaba gösterildiğine dikkat çekiyor.

Genişleme ülkelerine özel oluşturulan finansal araçların tahsisatları sürdürdüğü ve en yüksek finansal yardımın Ukrayna’ya sağlandığı görülüyor. Bununla beraber, Moldova ve Ukrayna’nın hızlı tamamlanan tarama süreçlerinin gerekçesi olarak yenilenmiş genişleme politikalarına işaret ediliyor. Öte yandan, Türkiye ile ilişkilerde “siyasi, ekonomik, ticari alanlardaki iş birliğini geliştirmek için temasların sürdürülmesi” hedefiyle hareket edildiğine dikkat çekiliyor. Sonuç olarak söz konusu rapordan, Türkiye ile ilişkilerin ortak çıkarlar üzerinde iş birliği ve koordinasyon ile sınırlandırıldığı ancak üyelik hedefine mesafeli durulduğu çıkarımını yapmak mümkün görünüyor.

Avrupa Komisyonu’nun aday ülkelerin yıllık düzenli raporları ile birlikte 2025 Genişleme Stratejisini gelecek hafta içinde yayınlaması bekleniyor.