AB-Ukrayna Arasındaki Güncellenmiş Serbest Ticaret Anlaşması Yürürlüğe Girdi
AB ve Ukrayna arasındaki güncellenmiş serbest ticaret anlaşması, 29 Ekim 2025 tarihinde yürürlüğe girdi. Derin ve Kapsamlı Serbest Ticaret Alanı (Deep and Comprehensive Free Trade Area-DCFTA) adı ile anılan anlaşma, Rusya’nın işgali sonrasında Ukrayna ekonomisini desteklemek amacıyla 4 Haziran 2022’den bu yana yürürlükte olan ve 5 Haziran 2025’te süresi dolan “Özerk Ticaret Önlemleri”nin (Autonomous Trade Measures-ATMs) yerini alarak, taraflar için istikrarlı ve kalıcı bir ticaret çerçevesi oluşturmayı hedefliyor. Avrupa Komisyonu, yeni anlaşmanın Ukrayna’nın AB Tek Pazarı’na kademeli entegrasyonuna katkı sağlayacağını belirtti.
Anlaşma, AB’nin hassas tarım ürünlerindeki kaygılarını dikkate alacak şekilde tasarlandı. ATM dönemiyle karşılaştırıldığında, özellikle şeker, kümes hayvanları, yumurta, buğday, mısır ve bal gibi en hassas ürünlerin ithalatına sınırlamalar getirildi. Daha az hassas ürünlerde ise tam serbestleşme sağlandı.
Anlaşma, Ukrayna’ya sağlanan yeni pazar erişimini, 2028 yılına kadar hayvan refahı, pestisit kullanımı ve veterinerlik ilaçları gibi konularda AB üretim standartlarına kademeli uyum şartına bağladı. Anlaşmaya eklenen “güçlü yeni koruma maddesi” ise, ithalatın piyasada ciddi zorluklara yol açması durumunda AB’nin koruyucu tedbirler almasına izin veriyor.
Tarım dışı alanlarda da anlaşma dikkat çekici hükümler içeriyor. Sanayi ürünleri ticaretinde uygulanan tam serbestleşme korunurken, Ukrayna’nın AB kamu alımları ve hizmetler piyasasına erişimi de kademeli olarak genişletiliyor. Dijital ticaret, veri koruma ve siber güvenlik alanlarında AB standartlarına uyum taahhüt altına alınıyor. Sürdürülebilir kalkınma, çevre koruma ve iklim değişikliğiyle mücadele gibi alanlarda da yüksek düzeyli yükümlülükler öngörülüyor.
Buna ek olarak AB, Ukrayna’nın savaş nedeniyle kaybettiği üçüncü ülkelerdeki geleneksel pazarlarına yeniden erişebilmesi için “yan tedbirler” (flanking measures) uygulamayı taahhüt etti.
Ahmet Emre Usta, İKV Uzmanı
