Kritik Ham Maddelerde Çin Bağımlılığını Azaltmak için Yeni RESourceEU Girişimi

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 25 Ekim 2025 tarihinde, Berlin Küresel Diyaloğu’nda yaptığı konuşmada, AB’nin kritik ham maddelerde stratejik bağımsızlık kazanması için yeni bir “RESourceEU” girişiminin hazırlandığını açıkladı. Bu adım, Çin’in nadir toprak elementleri ihracatına yönelik yeni kısıtlamalar getirme kararının ardından geldi. Çin, akıllı telefonlar, elektrikli otomobiller ve savunma sanayi gibi birçok sektörde hayati önem taşıyan bu elementlerin küresel üretim ve ihracatında hâkim konumda bulunuyor.

Çin’in adımlarını Rusya’nın enerji kozuna benzer bir “şantaj riskine” benzeten Komisyon Başkanı von der Leyen, kısa vadede Çin ile bir çözüm aranmaya devam edileceğini, ancak gerekirse AB’nin elindeki tüm enstrümanları –“Zorlayıcı Eylemlere Karşı Önlem Mekanizması” dâhil- kullanmaya hazır olduğunu belirtti. Bu doğrultuda Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından enerji bağımsızlığı için başlatılan RePowerEU girişimini model alacak olan yeni RESourceEU girişimi, AB sanayi sektörü için alternatif ham madde tedarikini güvence altına almayı amaçlıyor. Girişim, döngüsel ekonomi ilkeleri çerçevesinde Avrupa’da hâlihazırda kullanılan ürünlerdeki kritik ham maddelerin geri kazanımına odaklanacak. AB içinde kritik ham maddelerin üretimi ve işlenmesine yönelik stratejik yatırımlar artırılacak. Ayrıca AB, Ukrayna, Avustralya, Kanada, Kazakistan, Özbekistan, Şili ve Grönland gibi ülkelerle ham madde ortaklıkları kurma çalışmalarını da hızlandıracak.

Ahmet Emre Usta, İKV Uzmanı