AVRUPA KOMİSYONU, 2013 YILI AVRUPA KOMŞULUK POLİTİKASI PAKETİNİ AÇIKLADI
Avrupa Komisyonu’nun Genişlemeden ve Komşuluk Politikasından Sorumlu Üyesi Štefan Füle 20 Mart 2013 tarihinde, 2013 Yılı Avrupa Komşuluk Politikası (European Neighborhood Policy- ENP) Paketi’ni açıkladı. Bilindiği üzere, ENP AB’nin doğusunda ve güneyinde bulunan komşuları ile ilişkilerini geliştirerek, Akdeniz’de ve Doğu Avrupa’da refah, istikrar ve güvenliğin artırılmasını amaçlıyor. Söz konusu ülkeler, AB ile daha fazla ticaret, AB’ye daha kolay seyahat ve reformların uygulanmasında daha fazla yardım gibi imkânlardan yararlanıyor. ENP’nin 2011 yılında, Kuzey Afrika ve Orta Doğu’daki halk hareketlerine cevaben yeniden gözden geçirilmişti.
2013 Yılı ENP Paketi, Komisyon ve AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton tarafından yayımlanan ortak tebliğ; AB ile arasında bir ENP Eylem Planı veya Ortaklık Gündemi bulunan on iki ülke (Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, İsrail, Fas, Filistin, Lübnan, Mısır, Moldova, Tunus, Ukrayna ve Ürdün) hakkında 2012 yılında ENP’nin uygulanmasını değerlendiren ilerleme raporları; Doğu Ortaklığı ile Güney Akdeniz’de Demokrasi ve Müşterek Refah Ortaklığı’nın uygulanmasına ilişkin iki bölgesel rapor ve reformlara ilişkin nicel göstergelere ilişkin bir rapordan oluşuyor.
2013 Yılı ENP Paketi, AB’nin komşularının siyasi ve ekonomik reformlar konusunda Avrupa Komisyonu’nun 2012 yılında sunduğu tavsiyeleri yerine getirmekte farklı düzeyde ilerleme kaydettiklerini gösteriyor. AB’nin doğu komşularından Gürcistan ve Moldova, AB’nin 2012 Yılı ENP Paketi’nde sunduğu tavsiyelerin çoğunu yerine getirerek en fazla ilerleme kaydeden iki ülke olurken, Ukrayna en alt sıralarda yer aldı.
Raporlara göre, Gürcistan, genel seçimleri özgür ve adil bir ortamda gerçekleştirerek, ayrılıkçı Güney Osetya ve Abhazya ile irtibatta kalmaya devam etti. Yargı sistemi reformu, sektörel reformlar ve AB müktesebatına uyum konusunda ilerleme kaydeden Tiflis, 2012 yılında ifade ve düşünce özgürlüğünün güçlendirilmesi alanında da önemli adımlar attı. Tiflis’in 2013 yılında, yargı ve hukukun üstünlüğü konusunda ilerleme kaydetmesi gerekiyor. Seçim yasasındaki eksiklerin giderilmesi ve Başbakan ve Cumhurbaşkanı görevlerine saygı Tiflis’in yapması gerekenler arasında üst sıralarda yer alıyor.
Moldova ise, 2012 yılında, yargı ve hukuki icra reformunun uygulanması konusunda çabalarını artırdı ve vize serbestisine yönelik eylem planının ilk aşamasının uygulanması için gerekli adımları attı. Moldova ayrıca, sosyal yardım, sağlık, eğitim, enerji, rekabet ve devlet yardımı alanlarında reformları uygulamaya devam etti. Brüksel, Kişinev’in 2013 yılında yargı ve hukuki icra sistemi reformlarını sürdürmesi ve yolsuzlukla mücadele alanına odaklanması gerektiği görüşünde.
AB’nin doğu komşularından Ukrayna ise, 2012 yılında sınırlı ilerleme kaydettiği gerekçesiyle Komisyon tarafından eleştiriliyor. Mart 2012’de Brüksel ve Kiev arasında parafe edilen Ortaklık anlaşması ve derin ve kapsamlı bir serbest ticaret anlaşmasına yönelik anlaşmanın imzalanması için, Kiev’in reform sürecinde somut ilerlemeler elde etmesi, seçici adalet ve seçimlere ilişkin eksiklerin giderilmesi konularında kararlı adımlar atması gerekiyor. Kiev’in güvenilir bir seçim sistemi oluşturulması için gerekli adımları atmasının yanı sıra, siyasi amaçlı suçlamaların en kısa sürede üstesinden gelmesi gerekiyor.
Raporlarda, Azerbaycan’ın 2012 yılında, bir önceki yıla göre ilerleme kaydettiği belirtiliyor. Azerbaycan’a başta seçim süreçleri, insan haklarının ve temel hakların korunması ve yargının bağımsızlığı olmak üzere demokrasi ile ilgili taahhütlerini yerine getirmeye devam etmesi çağrısında bulunuluyor.
Ermenistan’ın Avrupa Komisyonu’nun tavsiyelerinden bazılarında ilerleme kaydettiği belirtiliyor. Erivan’ın seçim sistemini iyileştirmek için hazırladığı yol haritası, yolsuzlukla mücadele, yargı ve kamu idaresi reformu ve sektörel reformlar memnuniyetle karşılanıyor. Raporda, Erivan’a reformları sürdürmesi ve Azerbaycan ile mevcut sınır sorunlarını çözmesi için çabalarını artırması çağrısında bulunuluyor. Erivan’a ayrıca, seçim sistemindeki eksikleri gidermesi ve 2008 seçimlerinde yaşanan çatışmalardaki ölüm vakalarını kapsamlı bir şekilde soruşturması çağrısında bulunuluyor.
AB’nin güney komşularına ilişkin raporlar incelendiğinde de karmaşık bir tablo ortaya çıkıyor. Fas, AB tarafından sunulan tavsiyelerin çoğunu uygulamakta önemli adımlar atarak öne çıkarken, Mısır’ın bazı tavsiyelere öncelik verdiği, Tunus ve Lübnan’ın ise sınırlı ilerleme kaydettiği belirtiliyor.
Mısır’da demokratik geçiş sürecinin 2012 yılında da devam ettiği belirtiliyor. Seçimler, olağanüstü halin kaldırılması ve sivil bir hükümete geçiş önemli adımlar olarak nitelendirilirken, geçiş sürecinde parlamentonun feshi ve insan hakları konusunda bir ilerleme kaydedilememiş olması eleştiriliyor. 2013 yılında Kahire’nin tüm siyasi partiler ile kapsayıcı bir diyalog başlatarak, yeni anayasanın Mısır halkının tüm kesimlerinin gereksinimlerine cevap vermesini ve insan hakları ve temel hakların garanti altına alınmasını sağlaması gerekiyor. Kahire’nin ayrıca, seçimlerin şeffaf ve adil bir ortamda gerçekleşmesi için çaba sarf etmesi ve sivillerin askeri mahkemelerde yargılanmasını önlemesi gerekiyor.
2013 Yılı ENP Paketi kapsamındaki raporlara aşağıdaki internet adresinden ulaşılabilir: http://ec.europa.eu/world/enp/news/index_en.htm
