ASYA’DA İŞBİRLİĞİ VE GÜVEN ARTIRICI ÖNLEMLER KONFERANSI ZİRVESİ 7–8 HAZİRAN TARİHLERİNDE İSTANBUL’DA GERÇEKLEŞTİRİLDİ

Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı (AİGK - Conference on Interaction and Confidence-Building Measures in Asia - CICA) 3’üncü Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi İstanbul Çırağan Saray’ında toplandı. Önemli gelişmelere sahne olan İstanbul Zirve’sine 40’a yakın devlet ve hükümet başkanı, bakan ve yetkililerle 20’ye yakın uluslararası kuruluşun genel sekreter ve temsilcileri katıldı. Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai, Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad ve Rusya Başbakanı Vladimir Putin zirveye katılan liderler arasındaydı.

1992 yılında Kazak lider Nursultan Nazarbayev tarafından Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda AGİT’e benzer bir yapılanmanın Asya’da kurulması gerektiğinin belirtmesiyle temelleri atılan AİGK/CICA, ancak 2002 yılında Almata Senedi’yle uluslararası bir örgüte dönüşebildi. Kurulduğu günden bugüne başkanlığını Nursultan Nazarbayev’in yürüttüğü teşkilatın 2010 – 2012 yılları arasındaki dönem başkanlığını, İstanbul Zirvesi’yle birlikte Türkiye  devraldı. Dönem başkanlıklarının 2 yılda bir el değiştirmesiyle örgütün hem uluslararası ve bölgesel alanda etkinliğini, hem de üyeler arasında var olan ilişkileri olumlu yönde geliştirmesi hedefleniyor. Ayrıca İstanbul Zirvesi öncesi 20 üyeye sahip olan teşkilat; Irak ve Vietnam’ın da katılımıyla üye sayısını 22’ye çıkardı.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül toplantı sonrasında yapılan basın toplasında, AİGK’nin temel olarak Asya’nın AGİT’i olma yönünde çok önemli mesafeler kaydettiğini, Avrupa’da nasıl güvenlikle ilgili sorunlar daha önceden çözülüyor, bu sorunlar daha sıcak hale gelmeden hallediliyor ve bununla ilgili bir mekanizma oluşturulabildiyse, Asya’da da böyle bir mekanizmanın oluşmasının teşkilatın temel hedefleri arasında yer aldığını vurguladı ve CICA Sekretaryası ve Personelinin Ayrıcalık ve Bağışıklıklarına İlişkin Anlaşma’nın imzalanmasıyla, kurumsallaşma yönünde, tüm üye ülkelerin desteğiyle bir eşiğin daha başarıyla aşıldığını belirtti.

Zirveye damgasına vuran konulardan biri ise geçtiğimiz hafta İsrail’in yardım gemilerine düzenlemiş olduğu saldırı oldu. İsrail’in bu saldırısı gerek ikili görüşmeler sonrasında, gerekse toplantı esnasında yapılan konuşmalarda sert mesajlarla kınandı ve Gazze’ye yapılan ambargonun bir an önce kaldırılması gerektiği belirtildi. Fakat bu konuya ilişkin atılması gereken adımlar ve kınama mesajı İsrail’in veto etmesi sebebiyle toplantı sonrası açıklanan ortak basın bildirisinde yer almadı. Organizasyonun yapısı gereği tüm kararlar oybirliği ile alınıyor. Tıpkı NATO ve benzeri uluslarası örgütlerde olduğu gibi konuya ilişkin kınama mesajı sadece başkanlık bildirisinde yer aldı. Zirveye büyükelçilik düzeyinde katılan İsrail ise, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad’ın konuşmasını protesto etmek için heyet halinde salondan ayrıldı. Ayrıca İsrail’in Ankara Büyükelçisi Gaby Levy’nin toplu fotoğraf çekimi öncesi katılımcıların birbirleriyle sohbet ettiği sırada protokol salonunda tek başına oturması, İsrail’in kendi coğrafyasında ne kadar yalnızlaştığının somut bir göstergesi olarak yorumlandı.