İKTİSADİ KALKINMA VAKFI
E-Bülteni
İKTİSADİ KALKINMA VAKFI
E-Bülteni

DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ PANELİ ÇİN İLE AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ ARASINDAKİ UZLAŞMAZLIĞA İLİŞKİN KARARINI AÇIKLADI

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Paneli, Çin ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD) arasında, Çin’in fikri mülkiyet mevzuatının TRIPS Anlaşması ile uyumlu olmadığı gerekçesiyle açılan davaya ilişkin kararını 26 Ocak 2009 tarihinde açıkladı.
DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ PANELİ ÇİN İLE AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ ARASINDAKİ UZLAŞMAZLIĞA İLİŞKİN KARARINI AÇIKLADI

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Paneli, Çin ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD) arasında, Çin’in fikri mülkiyet mevzuatının TRIPS Anlaşması ile uyumlu olmadığı gerekçesiyle açılan davaya ilişkin kararını 26 Ocak 2009 tarihinde açıkladı. Söz konusu davada Türkiye’nin yanı sıra Arjantin, Avustralya, Kanada, Avrupa Toplulukları, Hindistan, Japonya, Meksika, Tayvan ve Tayland da üçüncü taraf olarak dahil olmuştu. Panel, verdiği kararda, Çin’in Telif Hakları Kanunu’nun ve Gümrük düzenlemelerinin TRIPS Anlaşması’ndan kaynaklanan yükümlülükleri ile uyuşmadığına hükmederek, Çin’i gerekli uygun düzenlemeleri yapmaya çağırdı.

Bilindiği üzere, DTÖ Uzlaşmazlıkların Çözümü Mutabakatı Madde 3.8; anlaşmalardan doğan yükümlülüklerin ihlal edilmesinin, karşı tarafa yönelik engelleme ve değer kaybı yarattığını ifade eder. Bu çerçevede Panel, TRIPS Anlaşması’nın ABD’ye sağladığı faydaların, Çin’in yukarıda belirtilen ve Anlaşma ile uyumlu olmayan ulusal düzenlemeleri nedeniyle engellendiğini ortaya koydu.

10 Nisan 2007 tarihinden bu yana devam eden davanın gelişimi şu şekilde özetlenebilir:

ABD, 10 Nisan 2007 tarihinde, aşağıdaki dört gerekçeden hareket ederek Çin ile Panel’de görüşülmesini talep etti:

  • Çin’de ticari sahtecilik ve korsancılığa ilişkin cezai usullerin ve cezaların eksik olması, TRIPS Anlaşması Madde 41.1 ve 61’e aykırı bir durum oluşturmaktadır;
  • Sahte malların ticarete konu olmasına ilişkin düzenlemeler TRIPS Anlaşması Madde
    46 ve 59 ile uyuşmamaktadır;
  • Basımına veya dağıtımına izin verilmemiş eserlerin yazarları Bern Konvansiyonu’nda belirlenen asgari standartlar kapsamında belirli süre ve koşullar içerisinde korunmaktadır. Söz konusu koruma Çin tarafından sağlanmamaktadır. Aynı zamanda, belirli eserlerin ön-basım veya ön-dağıtım süreçlerine tabi tutulması Çin’in TRIPS Anlaşması Madde 9.1’den doğan yükümlülükleri ile uyumlu değildir. Buna ek olarak, Telif Hakları Kanunu, ses kayıtlarının icracı ve üreticilerinin bağlantılı haklarını kapsamamaktadır ve söz konusu durum TRIPS Anlaşması Madde 14 ile uyumlu değildir. Öte yandan, telif haklarına ilişkin uygulamaların ve süreçlerin Çin vatandaşları ile yabancılar arasında farklılık gözetmesi de Anlaşma Madde 3.1 ve 9.1 bakımından ihlal oluşturmaktadır. Dahası, hak sahiplerinin, eserlerinin yayımlanmasına izin verilmediği sürece telif haklarının korunmasından faydalanamamaları TRIPS Anlaşması Madde 41.1’e aykırıdır;
  • Korsan ürünlerin, izinsiz olarak yeniden üretim şeklinde ticarete konu olması hakkında Çin ulusal düzenlemelerinde cezai süreçler öngörülmemesi TRIPS Anlaşması Madde 41.1 ve 61 ile uyumlu değildir.

25 Eylül 2007 tarihinde Uzlaşmazlıkların Çözümü Kurulu, Panel’in oluşturulmasını kararlaştırdı ve içinde Türkiye’nin de bulunduğu ve yukarıda sıralanan ülkeler davaya üçüncü taraf olarak katıldı.

Kararın tam metnine ve eklerine www.ikv.org.tr adresinden ulaşabilirsiniz.

Diğer Yazılar