AB DÖNEM BAŞKANI İSVEÇ, AB`NİN AİHS`YE TARAF OLMASINA İLİŞKİN TARTIŞMALARI YENİDEN BAŞLATTI

Avrupa Konseyi'nin AB nezdinde Büyükelçisi Torbjorn Froysnes, 11 Eylül 2009 tarihinde yaptığı açıklamada, AB'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne (AİHS) taraf olmasının AB Dönem Başkanlığı'nı yürüten İsveç'in öncelikli konularından biri olduğunu söyledi. Söz konusu katılımın Avrupa çapında insan haklarının korunması alanında önemli bir etkiye sahip olacağına inandığını belirten Froysnes, Lizbon Antlaşması'nda AB'nin söz konusu Sözleşmeye taraf olmasını öngören bir maddenin bulunduğunu, Lizbon Antlaşması'nın yürürlüğe girmesi halinde AİHS'ye katılıma ilişkin çalışmaların en erken 2010 yılında başlayabileceğini ifade etti.

Hâlihazırda AİHS, 27 Üye Devlet için bağlayıcı bir özelliğe sahipken, Üye Devlet kurumları için aynı durum söz konusu değil. Topluluk hukuk düzeni içinde temel hakların korunmasının hukuksal dayanaklarından birini oluşturan ve 4 Kasım 1950 tarihinde Roma’da imzalanan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, kişilere, haklarının korunması amacıyla mahkemelere başvurma hakkı tanımak suretiyle, ilk kez insan haklarının uluslararası düzeyde korunmasını öngören bir sistem oluşturmuştu. 

Hatırlanacağı gibi, AB'nin AİHS’ye taraf olması konusu çok sık gündeme gelmekte olan bir konudur. Ancak, Adalet Divanı, 28 Mart 1996 tarihli görüşüyle bu olasılığın mümkün olmadığına karar vermişti. Gerekçe olarak ise Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ile Adalet Divanı’nın yasal yetkileri arasında oluşabilecek fikir ayrılıkları ve uzlaşmazlıklar gösterilmişti. Bu konudaki tartışmalar Avrupa’nın Geleceğine İlişkin Konvansiyon çerçevesinde devam etmiş ve 13 Aralık 2007 tarihinde imzalanan Lizbon Antlaşması'nda, Birliğin, Antlaşma'nın yürürlüğe girmesinden itibaren Sözleşme'ye taraf olacağı; ancak, bu durumun, Sözleşme'ye taraf üye devletlerin statüsüne halel getirmeyeceği ifade edilmişti.