TARIM ÜRÜNLERİNDEKİ FİYAT DENGESİZLİKLERİ AVRUPA PARLAMENTOSU’NU HAREKETE GEÇİRDİ

Avrupa Parlamentosu Sosyalist Grup üyesi Katerina Batzeli’nin hazırladığı, çiftçilere ödenen fiyat ile tüketicilerin ödediği fiyat miktarı arasındaki farklara işaret eden rapor 17 Şubat günü parlamentonun tarım komitesi tarafından kabul edildi. Raporun temelinde piyasanın zayıf yönlerinin güçlendirilmesi ile üretici ve tüketiciler arasında daha doğrudan bir ilişki kurulmasının teşvik edilmesi yer alıyor.

2007/2008 döneminde gıda fiyatlarındaki yüksek artışı takiben ortaya çıkan bu fiyat dengesizliği konusunda Avrupa kurumlarının harekete geçme gereği duyduğunu belirten rapor 9-12 Mart tarihlerinde Strazburg’da görüşülecek.

Fiyat dengesizliğini oluşturan nedenler arasında, arz zincirinde görülen ve ekonomik gücün belli sektörel aktörlerin elinde toplanması olarak ifade edilen ‘yoğunlaşmanın’ artması ile perakende ve nispi olarak toptancılık düzeyinde ‘hâkim konumun kötüye kullanılması’ ön plana çıkıyor. Bilindiği üzere Avrupa Topluluğu’nu kuran antlaşmanın 82. maddesi, devletlerarası ticareti etkileyebilir nitelikte olan ve ortak pazarda veya ortak pazarın önemli bir bölümünde bir ya da birden fazla işletme tarafından hâkim durumun kötüye kullanılmasını Ortak Pazarla bağdaşmadığından yasaklamıştır. Bu çerçevede, Avrupa Komisyonu’nun 2008 Aralık ayında konuya ilişkin hazırladığı tebliğde hâkim konumun kötüye kullanılmasına atıfta bulunulmamış olmasını eleştiren tarım komitesi münhasır anlaşmalar ve zararına satış (loss leading) gibi uygulamaların adil rekabet ilkesine zarar verdiğini ifade ederek bu alanda AB’ye eyleme geçme çağrısında bulundu.

Tarım piyasalarındaki sözü edilen dengesizliklerin giderilmesi doğrultusunda ise üç başlık ön plana çıkıyor. Komisyonun, Avrupa çapında piyasa hareketlerini yansıtan bir sistem geliştirilmesi yönündeki teklifi, arz zincirindeki fiyat eğilimlerinin kayıt altına alınması ile benzer ürünler arasında sınır ötesi karşılaştırmalar yapılmasını hedefliyor. Buna karşılık tarım komitesi Komisyon’dan, herkesin erişimine açık ve ürün fiyatları ile enerji ve ücret maliyetlerini takip edebilecekleri bir elektronik veritabanıyla beraber; tarım ürünleri maliyetleri, girdileri ve gıda maddelerinin izleneceği uluslararası bir gözlem merkezi kurulmasına önayak olmasını istiyor. Batzeli raporu üretici örgütleri ve kooperatifler aracılığıyla tarım ürünleri arzının yoğunlaştırılması gerektiğini savunurken, AP üyeleri ‘yerel üretim’ fikrinin çeşitli promosyonlar ve müşteri farkındalığını artıracak kampanyalar ile teşvik edilmesi yönünde çağrıda bulundu.