TÜRK CEZA KANUNU’NUN 301. MADDESİ DEĞİŞTİ

Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 301. maddesinde değişiklik yapılmasına ilişkin teklif, 1 Mayıs’ta TBMM’de kabul edildi. Kanun teklifi, yaklaşık 8 saat süren görüşmelerin ardından, Meclis Adalet Komisiyonu’nda kabul edildiği şekliyle, 65’e karşı 250 oyla Genel Kurul’dan geçti.

Buna göre, 301'inci maddede yer alan "Türklüğü" ibaresi "Türk Milleti", "Cumhuriyeti" ibaresi de, "Türkiye Cumhuriyeti" olarak değiştirilirken; bununla paralel olarak madde başlığı da, Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin Kurum ve Organlarını Aşağılama oldu.

Değişiklikle ayrıca, maddeye aykırı hareket edenlere verilecek cezanın üst sınırı da 3 yıldan 2 yıla indirilmek suretiyle cezanın ertelenmesinin yolu açıldı.

Maddede yapılan diğer bir değişiklik ise, bu suçla ile ilgili soruşturma yapılmasının Adalet Bakanı’nın iznine tabi kılınması. Meclis Başkanlığı’na sunulan ilk teklifte, kovuşturma izninin Cumhurbaşkanı’na verilmesi öngörülüyordu; ancak, Adalet Komisyonu’nda verilen önerge ile kovuşturma ibaresi soruşturma olarak değiştirilmiş ve izin yetkisi de Adalet Bakanı’na verilmişti. (Bununla paralel olarak, ilk teklifte yer alan, 305’inci maddenin üçüncü fıkrasında geçen “Adalet Bakanının” ibaresinin, “Cumhurbaşkanının” olarak değiştirilmesi şeklindeki değişiklik önerisi de, Komisyon’da verilen önergeyle geri çekilmişti.)

Değişiklikle ayrıca, maddenin 3. fıkrasında yer alan “Türklüğü aşağılamanın yabancı bir ülkede, bir Türk vatandaşı tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte bir oranında artırılır” hükmü de, maddeden çıkartıldı.

Değişiklik, AB çevrelerince de olumlu karşılandı. AB Dönem Başkanlığı'ndan yapılan açıklamada, değişikliğin 'ifade özgürlüğünün güvence altına alınmasında yapıcı bir adım olduğu ve etkili bir şekilde uygulanmasının beklendiği' vurgulandı. Açıklamada, 301'inci maddenin değiştirilmesinin "Türkiye'nin reform sürecine bağlılığını gösterdiği" belirtildi. Avrupa Komisyonu’nun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Olli Rehn de yaptığı açıklamada, bundan sonra, 301. madde konusunda hızlı ve doğru uygulama beklediklerini belirterek, 301. maddedeki değişikliğin ifade özgürlüğü anlamında önemli bir adım olduğunu; ancak, Komisyon’un ifade özgürlüğünü kısıtlayan diğer maddelerde de gerekli değişikliklerin yapılmasını beklediğini ifade etti. Komisyon’un “Avrupa standartlarına uygun hale getirilmeleri amacıyla” adım atılmasını beklediği TCK’daki diğer maddelerin ise, “suçu ve suçluyu övme” (m.215), “halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama” (m.216), “kanunlara uymamaya tahrik” (m.217), “suç işlemek amacıyla örgüt kurma” (m.220) ve “adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs” (m.288) suçları olduğu belirtiliyor.

TCK’nın 301. maddesi, yapılan değişiklik sonrası şu şekilde düzenlendi:

Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama

(1)Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Türkiye Büyük Millet Meclisini, Türkiye Cumhuriyeti Hükümetini ve Devletin yargı organlarını alenen aşağılayan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Devletin askerî veya emniyet teşkilatını alenen aşağılayan kişi, birinci fıkra          hükmüne göre cezalandırılır.

(3) Eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz.

(4) Bu suçtan dolayı soruşturma yapılması, Adalet Bakanının iznine bağlıdır.”