BİRİNCİ AB-ORTA ASYA GÜVENLİK FORUMU DÜZENLENDİ

Avrupa Birliği ile beş Orta Asya ülkesi (Kazakistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Kırgızistan) arasında güvenlik konularında işbirliği ve eşgüdümün güçlendirilmesi amacıyla 18 Eylül tarihinde Paris’te Dışişleri Bakanları düzeyinde bir forum düzenlendi. Forumda AB, Dönem Başkanı Fransa’nın Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, Ortak Dış ve Güvenlik Politikası AB Yüksek Temsilcisi Javier Solana ve Avrupa Komisyonu’nun Dış İlişkiler ve Avrupa Komşuluk Politikasından Sorumlu Üyesi Benita Ferrero-Waldner tarafından temsil edildi. Orta Asya ülkelerinin Dışişleri Bakanlarının yanı sıra, Türkiye, Hırvatistan ve Makedonya’nın Dışişleri Bakanları da toplantıda yer aldı. Aynı zamanda, Afganistan da, bölgedeki coğrafi önemi dolayısıyla foruma davet edildi.

Hatırlanacağı üzere Almanya Dönem Başkanlığı’nın girişimleri sonucunda, 21–22 Haziran 2007 tarihli AB Konseyi Zirvesi’nde, AB ile söz konusu Orta Asya ülkeleri arasında ilişkilerin güçlendirilmesi kararlaştırılmıştı. Bu doğrultuda düzenlenen forum sonucunda aşağıdaki 7 ilke üzerinde anlaşmaya varıldı:

• Siyasi diyaloğun güçlendirilmesi: Orta Asya ülkelerinin, başta insan hakları alanında olmak üzere, karşılaştığı sorunlara ortak çözümler bulunması amacıyla, AB, Birleşmiş Milletler (BM) ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı ile olan ilişkilerinin geliştirilmesi kararlaştırıldı.
• Bölgesel istikrarın güçlendirilmesi: Sınır güvenliği ve nükleer silahlanma bağlamında, yeni risk ve tehditlere karşı ortak hareket edilmesine karar verildi. Özellikle, bölgenin nükleer silahlardan ve kitle imha silahlarından arındırılmasının istikrar ve kalkınmaya büyük etkisinin olacağı vurgulandı. Ayrıca, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun rolünün artırılmasının öneminin altı çizildi.
• Terörle mücadelenin ilerletilmesi: Terörle ve terörist faaliyetlerin finansmanı ile mücadelenin BM kararları ve ilgili uluslararası antlaşmalar uyarınca sürdürülmesi gerektiği ifade edildi. Bu kapsamda, insan hakları ihlallerinin önüne geçilmesi de önemli bir nokta olarak belirtildi.
• Afganistan’da istikrarın sağlanması konusunda AB ile Orta Asya ülkeleri arasında işbirliğinin geliştirilmesi: Afganistan ile siyasi ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesinin, ülkedeki istikrara katkı sağlayacağının altı çizildi. Bu kapsamda, Afganistan’da görevli BM güçleri ile işbirliğinin artırılması kararlaştırıldı.
• Yasadışı silah, uyuşturucu ve insan ticaretiyle mücadele eden güçler içerisinde yer alınması: AB’nin, her türlü yasadışı ticaretle mücadele konusunda Orta Asya ülkeleri ile işbirliğini geliştireceği vurgulanırken, bölgede bütünleşik sınır yönetimi konusunda ulusal stratejiler belirlenmesinin etkili bir önlem olacağı ifade edildi. Uluslararası eşgüdüm mekanizmalarının 21–22 Ekim 2008 tarihinde düzenlenecek Duşanbe Konferansı’nda ele alınmasına karar verildi. Aynı zamanda, ilgili BM kararlarının uygulanmasına bağlı kalınacağı vurgulandı. Bu konuda da 1 Ekim tarihinde geniş çaplı Troyka toplantısı yapılması öngörüldü.
• Enerji, doğal kaynakların kullanılması ve çevre konularında eşgüdümün güçlendirilmesi: Enerji üreten ve tüketen ülkelerin, geçiş ülkelerinin ve çok uluslu şirketlerin çıkarlarının uyumlaştırılmasının uluslararası enerji istikrarı için garanti oluşturduğu belirtildi. Enerji güvenliği konusunda, tüm ülkeleri kapsayan yeni ulaştırma yollarının seçilmesinin gerektiği ifade edildi. Aynı zamanda, farklı hidrokarbon geçiş koridorları oluşturulması konusunda etkin işbirliği sağlanmasının Avrupa pazarı ve diğer uluslararası pazarlar için önemli olduğu vurgulandı. Diğer taraftan, yenilenebilir enerji kaynakları konusunda işbirliğinin güçlendirilmesinin gerektiği kaydedildi. İklim değişikliği ile mücadelede ise, uzun dönemli bir strateji belirlenmesinin ve çok taraflı antlaşmalara katılımın desteklendiği belirtildi.
• Orta Asya’da güvenliğe yönelik kapsamlı bir yaklaşım hazırlanmasının desteklenmesi.

AB-Orta Asya Forumu sonucunda kabul edilen ortak bildirgenin tam metnine http://www.ue2008.fr/PFUE/lang/fr/accueil adresinden ulaşabilirsiniz.