AB ÜYE ÜLKE DEVLET VE HÜKÜMET BAŞKANLARI ZİRVESİ BRÜKSEL’DE GERÇEKLEŞTİRİLDİ

AB üye ülke Devlet ve Hükümet Başkanları, 15–16 Ekim 2008 tarihlerinde, Brüksel’de biraraya geldi. AB Dönem Başkanı Fransa’nın Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin başkanlığında toplanan ve Avrupa Parlamentosu Başkanı Hans-Gert Pöttering’in de katıldığı Zirvede, küresel mali kriz, iklim değişikliği, enerji güvenliği, Rusya-Gürcistan arasındaki gerginlik, Fikir Grubu’nun yapısı ve Lizbon Antlaşması başta olmak üzere birçok konu tartışıldı. Zirvede ele alınan konulardan bazıları ise şöyle:

Küresel mali ve ekonomik kriz: AB üye ülke Devlet ve Hükümet Başkanları, yeni küresel krizlerin engellenmesi için İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra toplanan ve Bretton Woods Konferansı'nda biçimlenen Amerika Birleşik Devletleri merkezli küresel finans düzeninde köklü reform yapılması konusunda uzlaşma sağladılar. Hükümet ve Devlet Başkanlarının küresel mali ve ekonomik kriz ile mücadeleye yönelik aldıkları diğer kararlar ise şunlar oldu:

Liderler, mali krizle ilgili olarak 12 Ekim 2008 tarihinde Avro Alanı ülkelerinin aldığı kararlar paralelinde ve AB Antlaşması´na uygun önlemler alınması konusunda hemfikir olduklarını belirttiler. Liderler ayrıca söz konusu önlemlerin diğer üye ülkeleri nasıl etkileyeceğinin de dikkate alınmasını istediler.

AB üye ülke Devlet ve Hükümet Başkanları, mali sistemin istikrarı için gereken bütün önlemleri alacaklarını ve temel mali kurumlarını iflasa karşı koruyacaklarını, mevduat sahiplerinin mevduatlarının da güvence altında olduğunu teyit ettiler.

Liderler ayrıca, AB Dönem Başkanlığı temsilcisi, Avrupa Komisyonu Başkanı, Avrupa Merkez Bankası Başkanı, Eurogrup Başkanı ve üye ülke hükümetlerinin temsilcilerinin yer alacağı bir "kriz değerlendirme mekanizması" kurulmasına karar verdiler. Söz konusu yapının, herhangi bir üye ülkenin mali krizle karşı karşıya kalması anında harekete geçmesi öngörülüyor.

Küresel ekonomik ve mali kriz ile baş etmek amacıyla liderler, Avrupa Komisyonu´nun derecelendirme kuruluşlarına ilişkin önerisini hızlı bir şekilde ele alması; mali sistemde yer alan şirketlerin sahiplerinin CEO’larının aldıkları ücret ve ek faydalara "gerçek" performansları yansıtmaları ve bu dönemde ekonomik büyüme ve istihdam artışı için yapısal reformların kararlılıkla sürdürülmesi gerekliliğinin altını çizdiler. Liderler ayrıca, bütçe politikalarının İstikrar ve Büyüme Paktı´na uygun hazırlanması gerektiğini bir kere daha vurguladılar.
Küresel ekonomik ve mali krizden en çok etkilenen ve AB ile ekonomik açıdan bütünleşmiş olan İzlanda’dan ise, Avrupa Ekonomik Alanı ve AB Tek Pazarı anlaşmalarından kaynaklanan uluslararası taahhütlerini yerine getirmesi istendi.

Liderler Avrupa Komisyonu ile AB Dönem Başkanlığı´nın petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar konusunda ortaklaşa hazırladığı rapor çerçevesinde Avrupa Komisyonu’ndan, ticari petrol stoklarının saydamlığını artırmaya yönelik çalışmalarda bulunmasını talep etti.

AB Dönem Başkanı Fransa'nın Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, AB Zirvesinde ilk günün ardından düzenlediği basın toplantısında, küresel ekonomik ve mali kriz ile ilgili olarak tüm liderlerin bu konuda yakın gelecekte, bir dünya zirvesi düzenlenmesi ihtiyacını paylaştıklarını söyledi. Dünya finans zirvesinin bu yıl içinde toplanması gerektiğini vurgulayan Sarkozy, bunun için en uygun zamanın önümüzdeki Kasım ayı olduğunu da belirtti. Sarkozy, alınan önlemlerin küresel mali krizin sonu anlamına gelmediğini kaydederek, AB, ABD ve diğer büyük ekonomilerin kapitalizmi onarmaları gerektiğini vurguladı. Fransa Cumhurbaşkanı ayrıca, yeni bir küresel ekonomik düzenden yana olduklarını ifade ederek, bu taleplerini 18 Ekim’de Avrupa Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso ile birlikte görüşecekleri ABD Başkanı George W. Bush'a da ileteceğini söyledi.

Lizbon Antlaşması: AB üye ülke Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvede, İrlanda Başbakanı´nın halkoylaması sonuçlarına ilişkin analizini dikkate alarak, İrlanda hükümeti tarafından sorunun çözümü için izlenen danışma sürecine destek vereceklerini söylediler. Liderler, İrlanda’da reddedilen Lizbon Antlaşması’na yönelik çözüm önerilerinin Aralık 2008 tarihinde düzenlenecek liderler zirvesinde ele alınmasına karar verdiler.

İklim değişikliği ve enerji güvenliği: AB üye ülke Devlet ve Hükümet Başkanları, Zirvede, Mart 2007 ve Mart 2008 tarihlerinde enerji ve iklim değişikliği konularında verilen taahhütlerin geçerliliğinin korunduğunu belirttiler ve AB Dönem Başkanı Fransa ve Avrupa Komisyonu’ndan önümüzdeki Aralık ayında gerçekleştirilecek olan liderler zirvesinde, söz konusu alanlardaki yasa paketlerinin uygulanmasıyla ilgili zorluklara ilişkin çözüm önerilerini sunmalarını istediler. Bu kapsamda liderler, enerji verimliliği ile ilgili:

Avrupa Komisyonu’nun iç pazarla ilgili elektrik ve gaz yasa paketlerini tamamlamasına;
Enerji kaynaklarında meydana gelecek kesintiler ile ilgili olarak bir acil önlem mekanizmasının oluşturulmasına;
Trans-Avrupa enerji ulaştırma ağına AB´nin sınırlarında yer alan üye ülkelerin erişiminin sağlanması ve Baltık bölgesiyle bağlantı kurulmasına ilişkin Avrupa Komisyonu planının desteklenmesine onay verdiler.

İklim değişikliği ile ilgili olarak ise, Zirve’nin birinci günü sonrasında düzenlenen basın toplantısında konuşan Dönem Başkanı Fransa’nın Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, küresel finansal krizi bahane ederek 2020 yılına dek karbondioksit emisyonunun yüzde 20 azaltılması hedefinden ödün vermeyeceklerini vurguladı. Küresel ısınmayla mücadelede AB’nin dünyaya önderlik ettiğini belirten Sarkozy, tüm ülkelerin ve tarafların bu konuda üzerine düşeni yapacağını söyledi.

Avrupa Göç ve İltica Paktı: Zirvede liderler, AB Dönem Başkanı Fransa tarafından hazırlanan Avrupa Göç ve İltica Paktı’nı kabul etti. Hatırlanacağı üzere Avrupa Göç ve İltica Paktı, 2008 yılı Temmuz ayında Fransa’nın Cannes kentinde düzenlenen AB Adalet ve İçişleri Konsey toplantısında kamuoyuna açıklanmıştı. AB sınırları içerisinde yasal göç, kaçak göç, sınır kontrolleri, iltica politikası ve AB'nin üçüncü ülkelerle ilişkilerini düzenleyen Pakt, AB topraklarındaki kaçak göçmenlere;

“yasal statü” tanınmamasını;
ele geçirilen kaçak göçmenlerin sınırdışı edilmeden önce özel merkezlerde azami 18 ay tutulmalarını;
kaçak göçmenlerin iadesi konusunda üçüncü ülkelerle anlaşmaların hızlandırılmasını;
kaçak göçmenleri istihdam eden işverenlerin daha sert cezalandırılmasını;
2012 perspektifinde iltica başvurularının incelenmesinde ortak politika uygulanmasını;
AB sınırlarında göç ve ilticanın engellenmesine yönelik denetimin artırılmasını;
AB içinde, ABD’de uygulanan Yeşil Kart uygulamasına benzer bir Mavi Kart uygulamasına geçilmesini öngörüyor.

Rusya – Gürcistan arasındaki gerginlik: Rusya askeri kuvvetlerinin Gürcistan topraklarından geri çekilmesini olumlu bir gelişme olarak değerlendiren AB üye ülke Devlet ve Hükümet Başkanları, 14 Kasım 2008 tarihinde Fransa’nın Nice kentinde gerçekleştirilecek olan AB-Rusya Zirvesi öncesinde Avrupa Komisyonu ve AB Bakanlar Konseyi´den, AB-Rusya ilişkilerinin derin bir analizini yapmasını istedi.

Fikir Grubu (Reflection Group): AB üye ülke Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvede ayrıca, AB’nin uzun vadede oluşabilecek zorlukları daha etkili şekilde öngörmesi ve karşılaması amacıyla kurulan Fikir Grubu’nun yapısına ilişkin Grup Başkanı eski İspanya Başbakanı Felipe González Márquez ve iki Başkan Vekili tarafından verilen öneriyi onayladı. Söz konusu öneriyle Fikir Grubu üyeleri şu şekilde belirlendi:

Başkan: Felipe González Márquez

Başkan Vekilleri: Vaira Viee-Freiberga, Jorma Ollila

Üyeler: Lykke Friis, Rem Koolhaas, Richard Lambert, Mario Monti, Rainer Münz, Kalypso Nicolaïdis, Nicole Notat, Wolfgang Schuster, Lech Walesa

Bilindiği üzere Fikir Grubu, Avrupa içindeki ve dışındaki ilgili gelişmeleri dikkate almak ve hem Birliğin hem de daha geniş bir bölgenin, istikrar ve refahının uzun dönemde nasıl iyileştirilebileceğini değerlendirebilmek amacıyla oluşturulmuştu.