AB GENEL İŞLER KONSEYİ’NDE İZLANDA VE BATI BALKAN ÜLKELERİNİN AB ENTEGRASYON SÜRECİNE İLİŞKİN KARARLAR ALINDI

11 Aralık 2012 tarihinde toplanan AB Genel İşler Konseyi’nde İzlanda ve Batı Balkan ülkelerinin AB ile entegrasyon sürecine ilişkin kararlar alındı. Genel İşler Konseyi’nin Türkiye’nin üyelik sürecine ilişkin aldığı kararlara bir önceki sayımızda yer vermiştik (bkz. 5-12 Aralık 2012 İKV E-Bülteni). Genel İşler Konseyi’nde alınan kararlar, 13-14 Aralık 2012 tarihinde gerçekleştirilen AB Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde onaylandı.

Hırvatistan: Genel İşler Konseyi, Hırvatistan’ın AB müktesebatının uygulanmasında kaydettiği ilerlemeyi memnuniyetle karşılarken, Avrupa Komisyonu’nun 10 Ekim 2012 tarihinde açıkladığı Kapsamlı İzleme Raporu’nda altı çizilen rekabet politikası, yargı ve temel haklar ve adalet, özgürlük, güvenlik alanlarındaki 10 koşulu yerine getirmesi için bir an önce hareket geçmeye çağırdı. Bu alanlardaki ilerlemenin Komisyon’un 2013 yılı ilkbaharında yayımlayacağı son Kapsamlı İzleme Raporu’nda değerlendirileceğini hatırlatan Genel İşler Konseyi, ayrıca ikili ve bölgesel ilişkilerin önemine değinerek, Hırvatistan’ı savaş suçları konusunda daha fazla çaba sarf etmeye ve bölgesel işbirliği alanında aktif rol oynamayı sürdürmeye çağırdı.

İzlanda: İzlanda’nın katılım müzakerelerinde kaydedilen ilerlemeyi memnuniyetle karşılayan Genel İşler Konseyi, müzakerelerin kritik bir evreye girdiğini kaydetti. İzlanda’da makro-ekonomik koşullardaki iyileşme ve İzlanda kamuoyunda AB üyeliğine ilişkin tartışmaların teşvik edilmesine yönelik bilgilendirici iletişim faaliyetlerinin sürdürülmesi de memnuniyetle karşılandı.

Karadağ: Genel İşler Konseyi, Karadağ ile katılım müzakerelerinin Haziran 2012’de başlamasını ve sürmekte olan tarama sürecini memnuniyetle karşıladı. Son bir yıl içerisinde parlamentonun işleyişinin güçlendirilmesi, yargı, yolsuzlukla mücadele, insan haklarının ve azınlık haklarının korunması alanında kaydedilen ilerlemeler not edilirken, sürmekte olan anayasa reformu ve idari reformlar olumlu karşılandı. Karadağ’ın bu ilerlemeyi sürdürerek, başta örgütlü suçlarla mücadele ve üst düzey yolsuzluk vakaları olmak üzere hukukun üstünlüğü alanında somut ilerlemeler kaydederek temiz bir sicil oluşturması gerektiği kaydedildi.

Makedonya: Genel İşler Konseyi, Makedonya’nın siyasi kriterleri karşılamayı sürdürdüğünü ve Komisyon’un 10 Ekim 2012 tarihinde 4’üncü kez Makedonya ile katılım müzakerelerine başlanması yönündeki tavsiyesini not ederek, Mayıs 2012’de Makedonya ile başlatılan Yüksek Düzey Katılım Diyaloğunun (HLAD) Makedonya’nın gerekli reformları uygulamasındaki olumlu rolünü memnuniyetle karşıladı. Genel İşler Konseyi, Avrupa Komisyonu’nu 2013 ilkbaharında Konsey’e sunmak üzere, Makedonya’nın HLAD ve başta Yunanistan ile arasındaki “isim sorunu”nun çözümüne kabul edilebilir bir çözüm bulunması olmak üzere iyi komşuluk ilişkileri kapsamında kaydettiği ilerlemeyi değerlendiren bir rapor hazırlamakla görevlendirdi ve Makedonya ile katılım müzakerelerinin başlayabileceği kararının bu rapora bağlı olacağını vurguladı.  Genel İşler Konseyi, değerlendirmenin olumlu olması halinde Konsey’in Komisyon’u müzakere çerçeve belgesi hazırlamakla ve AB müktesebatının yargı ve temel haklar ile adalet, özgürlük ve güvenlik fasıllarından başlayarak analitik inceleme yapmakla görevlendireceğini kaydetti.

Bilindiği gibi, Atina, Makedonya’nın anayasal isminin, kendi kuzey topraklarındaki Makedonya bölgesi üzerinde hak iddiasına yol açabileceğini savunarak Makedonya ile müzakerelere başlanmasını bloke ediyor. Yunanistan’ın yanı sıra son dönemde, Makedonya ile ilişkileri olumlu seyreden Bulgaristan da Makedonya’nın AB üyeliğine koşullu destek vereceği yönündeki açıklamalarla gündeme geldi. Bulgaristan Makedonya’nın üyeliğine vereceği desteğin bir dostluk ve işbirliği anlaşması imzalanması, düzenli toplantılar yapılması ve müşterek kahramanlar ve tarihi olayların birlikte kutlanması yönündeki şartlara uymasına bağlı olacağını kaydetmiş, söz konusu kriterler de Makedonya tarafından kabul edilmişti. Ancak, Bulgaristan iyi komşuluk ilişkileri yürütemeyen bir devletin AB üyeliğini destekleyemeyeceği gerekçesiyle Makedonya ile müzakerelere başlanmasına karşı çıktı.

Sırbistan: Genel İşler Konseyi, Sırbistan ve Kosova’nın AB arabuluculuğunda yürütülen Belgrad-Priştine diyaloğunda kaydedilen ilerlemeyi not ederek, Komisyon’u ve AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton’ı 2013 yılı baharında, 30 Haziran 2013 tarihine kadar İrlanda Dönem Başkanlığı tarafından değerlendirilmek üzere Sırbistan’ın katılım müzakerelerine başlayabilmesi için belirlenen tek kriteri karşılayıp karşılamadığını değerlendiren birer rapor hazırlamakla görevlendirdi. Bilindiği üzere, Sırbistan’ın katılım müzakerelerine başlayabilmesi için yerine getirmesi gereken en önemli öncelik Kosova ile ilişkilerin sürdürülebilir bir şekilde iyileştirilmesi ve normalleştirilmesi. Sırbistan ile müzakerelerin başlaması, Komisyon’un 2013 ilkbaharında sunacağı raporda bu alandaki değerlendirmesine bağlı olacak. Komisyon’un değerlendirmesi olumlu ise, Konsey, Komisyon’u bir müzakere çerçeve belgesi hazırlamak ve ülkedeki yasaların AB’nin yargı ve temel haklar ile adalet, özgürlük ve güvenlik alanındaki düzenlemeleriyle karşılaştırılması için görevlendirecek.

Arnavutluk: Genel İşler Konseyi, Adaylık statüsü almayı bekleyen Arnavutluk’un Komisyon’un ülkenin üyelik başvurusuna ilişkin görüşünde belirlediği 12 önceliğin karşılanmasında kaydettiği ilerlemeyi memnuniyetle karşıladı. Genel İşler Konseyi, 2013 yılında yapılacak genel seçimlerin ülkedeki kurumların işleyişi bakımından bir test niteliğinde olacağını vurguladı. Genel İşler Konseyi, ülkeye adaylık statüsü verilmesi yolunda, Komisyon’a Arnavutluk’un yargı ve kamu idaresi reformu ve parlamentonun usul kurallarının gözden geçirilmesinin tamamlanması alanlarında yeterli düzeyde ilerleme kaydettiği kanaatine vardığında Konsey’i bilgilendirme görevini verdi.

Bosna-Hersek: Genel İşler Konseyi, Bosna-Hersekli yetkilileri ülkenin AB ile bütünleşme sürecinde verdikleri taahhütleri yerine getirmek üzere daha fazla çaba sarf etmeye çağırdı. Genel İşler Konseyi, bazı Bosnalı yetkililerin kullandıkları ayrılıkçı söylemden duydukları hoşnutsuzluğu ve ülkenin AB ile bütünleşmesindeki tıkanıklıktan duydukları üzüntüyü ifade etti. AB üyeliği için ilk adım sayılan İstikrar ve Ortaklık Anlaşması’nın (SAA) yürürlüğe girmesi ve gerçekçi bir üyelik başvurusunda bulunulabilmesi için Bosna-Hersek Anayasası’nın Avrupa İnsan hakları Mahkemesi’nin Sejdic-Finci kararı doğrultusunda tadil edilmesiyle mümkün olacağının altını çizen Genel İşler Konseyi, AB ile ilgili konularda etkin bir koordinasyon mekanizmasının gerekliliğinin de altını çizdi.

Kosova: Genel İşler Konseyi, Komisyon’un Kosova ile SAA imzalanmasına yönelik fizibilite çalışmasını not ederken, SAA müzakerelerine başlanması için müzakere direktiflerini Komisyon’un 2013 yılı ilkbaharında Kosova’nın bazı kriterleri karşılamaktaki performansına ilişkin sunacağı rapora bağlı olacağını belirtti. Kosova’nın kamu idaresi reformu, başta örgütlü suçlar ve yolsuzlukla mücadele olmak üzere hukukun üstünlüğü, yargı reformu ve ifade özgürlüğü alanında ilerleme kaydetmesi gerekiyor. Ayrıca gerek Kosova, gerekse Sırbistan’ın Belgrad-Priştine diyaloğunda varılan anlaşmaları iyi niyetle uygulamaları büyük önem taşıyor.