AVRUPA KOMİSYONU, İLK YOLSUZLUKLA MÜCADELE RAPORUNU YAYIMLADI

Avrupa Komisyonu 3 Şubat 2014 tarihinde AB çapında yolsuzlukla mücadele konusunun ele alındığı ilk raporunu yayımladı. Rapora göre yolsuzluk, tüm AB üye ülkelerini olumsuz yönde etkileyen bir konu olmasının yanında, yolsuzluğun AB ekonomisine etkisi, yılda 120 milyon avronun üzerinde. Raporda ülke ülke yolsuzluk ve yolsuzlukla mücadeleye yönelik ulusal yasal mevzuatlara yer verilirken, söz konusu yasal mevzuatlardaki eksiklikler ve bu eksikliklerin giderilmesine yönelik öneriler de bulunuyor.

Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan rapora göre, AB çapında yolsuzluk tüm üye ülkelerde görülmekle birlikte, yolsuzluğun boyutları ülkeden ülkeye değişiklik gösteriyor. Rapor ayrıca, üye ülke hükümetlerinin ve sivil toplum kuruluşlarının, yolsuzlukla mücadele konusunda azimli ve gayretli olduklarını da ortaya koyuyor.

Raporda AB çapında yolsuzluk ile ilgili şu temel tespitlerde bulunuluyor:

• Denetim Mekanizmaları:
• Üye ülkeler arasında yolsuzluğu engellemeye yönelik politikalar (etik kurallar, bilinç artırma faaliyetleri, kamu yararına bilgilere kolay erişim gibi) kapsamında ciddi farklılıklar mevcut. Kimi üye ülkeler sıkı politikalar uygulamak suretiyle yolsuzlukla etkin mücadele ederken, kimi üye ülkelerin söz konusu politika ve önleyici tedbirleri uygulamada sınırlı düzeyde kaldıkları görülmekte.
• Birçok üye ülkede özellikle yerel düzeyde kamu kurumlarının iç ve dış denetim mekanizmaları aracılığıyla takibi konusunda ciddi sıkıntılar mevcut.
• Çıkar çatışmasına ilişkin kurallar konusunda, AB üye ülkeleri arasında büyük farklar mevcut olmakla birlikte, özellikle çıkar çatışmalarının beyanının kontrolüne ilişkin mekanizmalar yetersiz. Çıkar çatışmalarının ihlali durumlarında ise, mevcut ceza ve yaptırımlar ise uygulanmıyor.
• Kovuşturma ve Cezalandırma:
• Neredeyse tüm üye ülkelerde yolsuzluğu suç sayan yasal düzenlemeler mevcut ve söz konusu düzenlemeler Avrupa Konseyi, Birleşmiş Milletler ve mevcut AB müktesebatı ile uyumlu halde. Bununla birlikte, Ancak başta, özel sektörde yolsuzlukla mücadele edilmesini içeren 2003/568/JHA sayılı Çerçeve Kararı olmak üzere, bir takım AB düzenlemelerinin, ulusal mevzuatlara aktarımında sorunlar yaşanmakta. Kimi üye ülkeler, söz konusu yasal düzenlemeleri, ulusal mevzuatlarına farklı düzeylerde aktardıkları görülüyor.
• Yolsuzlukların kovuşturulması ve cezalandırılması konularında AB üye ülkeleri arasında ciddi uygulama farklılıkları bulunuyor. Kimi üye ülkeler yolsuzluk davalarının kovuşturulması ve cezalandırılmasında sert tedbirlere başvururken, kimi üye ülkelerde yolsuzluk soruşturmalarının çok uzun sürdüğü ve sonuçlandırılmadığı görülüyor.
• Yolsuzluğa ilişkin ulusal istatistikler konusunda birçok üye ülke ciddi eksiklik yaşarken, kimi üye ülke ulusal parlamentolarında mevcut olan milletvekili dokunulmazlığı sebebiyle, yolsuzlukla mücadelede ciddi sıkıntılar yaşanıyor.
• Siyasi Boyut:
• Siyasi hesap verebilirlik, birçok üye ülke için önemli bir sorun olmaya devam ediyor. Merkezi ve yerel yönetimlerde siyasi partilerin birçoğunda etik kurallar konusunda eksiklikler var.
• Siyasi partilerin finansmanı konusunda, her ne kadar birçok üye ülkede yasal mevzuat uygulamada olsa da, siyasi partilerin yasadışı finansmanına ilişkin engelleyici tedbirler, AB çapında kısıtlı düzeyde uygulanabiliyor.
• Riskli Alanlar:
• Üye ülkelerde genelde yerel yönetimler düzeyinde yolsuzluk çok daha yaygın durumda. Özellikle iç ve dış denetim mekanizmalarının yerel düzeyde etkin olarak kullanılamadığı görülüyor.
• Birçok üye ülkede kentsel kalkınma, inşaat ve sağlık hizmetleri alanlarında yolsuzluk, diğer alanlara göre çok daha fazla görülüyor.
• Kamu kurumları ve kamunun sahip olduğu kuruluşlarda yolsuzluk çok daha büyük boyutlarda gerçekleşiyor.

Söz konusu rapora ilişkin açıklamalarda bulunan Avrupa Komisyonu’nun İçişlerinden Sorumlu Üyesi Cecilia Malmström, yolsuzluğun vatandaşların demokratik kurumlara ve hukuk devletine olan güvenlerini sarstığının altını çizdi. Malmström yolsuzluğun her yıl AB ekonomisini milyonlarca avro zarara uğrattığını belirtirken, üye ülkelerin yolsuzlukla mücadelede son yıllarda önemli adımlar attığını ancak raporun sonuçlarının, bu alanda üye ülkelerin daha fazla çaba sarf etmek zorunda olduğunu ortaya çıkardığını söyledi. Raporda ülke temelinde önerilerde bulunulduğuna dikkat çeken Cecilia Malmström, Avrupa Komisyonu olarak bu alanda üye ülkeler ile ortak çalışmalar yapmaya her zaman açık olduklarını hatırlattı.

Avrupa Komisyonu tarafından yayımlanan AB’nin ilk yolsuzlukla mücadele raporuna http://ec.europa.eu/anti-corruption-report adresinden ulaşabilirsiniz.

Öte yandan, AB’nin resmi istatistik kuruluşu Eurostat tarafından Avrupa Komisyonu’nun raporu ile aynı gün yayımlanan Eurobarometre araştırması, AB üye ülke kamuoylarında yolsuzluk konusunda var olan görüşleri ortaya koyması açısından önem arz ediyor. Söz konusu anket sonuçlarına göre, AB vatandaşlarının yüzde 76’sı, yolsuzluğun ülkelerinde yaygın olduğunu düşünürken, yüzde 56’sı son 3 yılda ülkelerinde yolsuzluğun arttığına inanıyor. Avrupa vatandaşlarının yüzde 8’i ise, son bir yılda yolsuzluğa birebir şahit olduklarını söylüyor

Söz konusu Eurobarometre anketine http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/eb_special_399_380_en.htm adresinden ulaşılabilir.