AB DIŞİŞLERİ VE GÜVENLİK YÜKSEK TEMSİLCİSİ ASHTON İRAN’I ZİYARET ETTİ
AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, 8-9 Mart 2014 tarihlerinde İran’ın başkenti Tahran’a resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Yüksek Temsilci Ashton’ın ziyareti, Ortak Dış ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Javier Solana’nın Haziran 2008’de gerçekleştirdiği ziyaretten bu yana İran’a bu düzeyde geçekleştirilen ilk ziyaret olması bakımından önem taşıyor. AB Dış İlişkiler Servisi (EEAS) tarafından yapılan açıklamada, ziyaretin amacının AB ile İran arasındaki ilişkilerin önümüzdeki dönemde sahip olabileceği potansiyeli değerlendirmek olduğu kaydedildi.
Hatırlanacağı gibi AB Dışişleri ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, İran’ın nükleer programı konusunda E3+3 formatında sürdürülen müzakerelerdeki arabuluculuk faaliyetleri ile Kasım 2013’te Cenevre’de geçici bir anlaşmaya varılmasına büyük katkıda bulunmuştu.
Yüksek Temsilci Ashton, ziyareti kapsamında İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, Meclis Sözcüsü Ali Laricani, dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in Dış Politika Danışmanı Ali Ekber Velayeti ve İran Milli Güvenlik Konseyi Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şamhani ile bir araya geldi.
Ashton, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde gerçekleşen ziyaretinin ilk gününde, İranlı kadın aktivistlerle bir araya gelerek İran’da kadınların durumunu görüştü ve kadın aktivistlerden meşgul oldukları çalışmalar konusunda bilgi aldı.
Ashton, İran Dışişleri Bakanı Zarif ile birlikte düzenlenen basın toplantısında İran’daki temaslarına ilişkin açıklamalarda bulundu. İran’ın nükleer programı için E3+3 formatında yürütülen görüşmelerdeki Başmüzakereci görevi dışında, ilk kez AB Yüksek Temsilcisi olarak bu görevi kapsamında Zarif ile ikili bir görüşme gerçekleştirdiklerini kaydeden Ashton, bölgesel konuları ele alma fırsatı bulduklarını ve bu bağlamda Suriye’deki durumu değerlendirdiklerini belirtti. Afganistan’ın geleceği konusunu da ele aldıklarını kaydeden Ashton, ayrıca ileride İran ile bir insan hakları diyaloğu oluşturulması olasılığını da görüştüklerini ifade etti. Ashton ayrıca, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde İranlı kadınlarla bir araya gelerek gerek İran’da gerekse dünyanın diğer yerlerindeki kadınları ilgilendiren konularda istişarede bulunma fırsatını elde ettiği için kendini ayrıcalıklı hissettiğini belirtti.
Yüksek Temsilci Ashton, ziyaretini tamamladıktan sonra yaptığı açıklamada, Viyana’da İran’ın nükleer programı konusunda kapsamlı bir çözüm bulunması yolunda gerçekleşecek görüşmelere siyasi yelpazenin her kesiminden destek verildiğinin açık olduğunu belirtti. Nihai bir anlaşmanın sağlanabileceğinin garantisi olmadığına dikkat çeken Ashton, buna karşın İran halkının görüşmelere destek vermesinin kendi başına umut verici bir gelişme olduğunu ifade etti.
EEAS tarafından yapılan açıklamada, Ashton’ın temaslarında tartışmaların bazı bölgesel konular çevresinde şekillendiği ve Yüksek Temsilci’nin tarafların bu konularda samimi şekilde görüş alışverişinde bulunma imkânı bulduklarını ifade ettiği belirtildi. Afganistan’dan gerçekleşen uyuşturucu kaçakçılığının İran’a etkileri konusunun da görüşmeler esnasında gündeme geldiği ve bunların üstesinden gelinmesinde İran ile birlikte çalışılabileceği kaydedildi.
Ashton ayrıca, İran’ın nükleer programına ilişkin müzakerelerin başarılı bir şekilde tamamlanmasını ümit ettiğini ve bu koşulun sağlanmasının İran ile birçok farklı konuda ilişkilerin geliştirilmesine vesile olacağını vurguladı. İran’ın nükleer programına ilişkin görüşmelerin bir sonraki turunun 17-20 Mart 2014 tarihleri arasında Viyana’da gerçekleştirilmesi öngörülüyor.
Kasım 2013’te İran’ın nükleer programı konusunda varılan geçici anlaşma, tabi olduğu yaptırımların bir kısmının hafifletilmesi karşılığında İran’ın nükleer programına birtakım sınırlamalar getirmesini öngörmekteydi. Ancak, E3+3 ve İran arasında 20 Temmuz tarihine kadar kapsamlı ve nihai bir anlaşma sağlanamazsa, yaptırımlar yeniden uygulanmaya başlanacak.
