LETONYA’DA RUSÇA’NIN İKİNCİ RESMİ DİL OLMASI REFERANDUMDA REDDEDİLDİ
Letonya'da Rusça'nın ikinci resmi dil olmasına ilişkin önerge 18 Şubat 2012 tarihinde yapılan halkoylamasında reddedildi. Kayıtlı seçmenlerin yaklaşık yüzde 70’inin katıldığı referandumda sandık başına giden Letonyalıların yaklaşık yüzde 75’i Rusça’nın Letonya’nın ikinci resmi dili olması önerisine “hayır” oyu verdi. Rusça’nın Letonya’nın ikinci resmi dili olabilmesi için referanduma katılan seçmenlerin en az yüzde 51’inin “evet” oyu gerektiğinden, Rusça konuşan Letonyalıların anadillerini Letonya’nın ikinci resmi dili olarak kabul ettirme girişimleri de başarısızlıkla sonuçlanmış oldu.
2,1 Milyon’luk Letonya nüfusunun yaklaşık yüzde 44’ünü oluşturan Rusya, Ukrayna ve Beyaz Rusya kökenli vatandaşların Rusça’nın ülkede ikinci resmi dil olması talebi daha önce de Letonya Meclisi’nde görüşülmüş, ancak olumlu bir sonuç alınamamıştı. 2010 yılında 100 üyeli Letonya Meclisi’nde Rusça’nın ikinci resmi dil olarak benimsenmesine yönelik bir yasa teklifi 34 milletvekilinin olumlu oyuna karşı, 60 milletvekilinin hayır oyuyla reddedilmişti. Rus azınlığın haklarını korumak için kurulmuş olan Uyum Partisi’nin 18 Eylül 2011 tarihinde yapılan Letonya Genel Seçimleri’nden birinci parti olarak çıkmasıyla Rusça’nın ikinci resmi dil olması yönündeki siyasi faaliyetler yeniden ivme kazanmış, Uyum Partisi’nin de desteğiyle bir imza kampanyası başlatılmıştı. Çoğunluğu anadili Rusça olan Letonyalıların desteklediği bu yurttaş girişimi sonucunda Letonya’da kayıtlı seçmenlerin yüzde 10’una tekabül eden 200 bin imzaya ulaşılınca Letonya kanunlarına göre halkoylamasının yolu da açılmış oldu.
Baltık Cumhuriyetleri’nin Sovyetler Birliği'nden ayrılmasının ardından Letonya'da yaşayan Rus kökenli yüz binlerce kişi Sovyet vatandaşlığını kaybetmiş, ancak Letonya vatandaşı da olamamıştı. Letonya makamları, ulusal kültürü ve kurumları geliştirme gerekçesiyle Letonya vatandaşlığı alabilmek için Letonca bilmeyi de zorunlu kılmış, Letonca bilgisini kanıtlayamayanlara yurttaşlık vermemekte ısrarcı olmuştu. Anadili Rusça olanların Letonca bilgisini ölçmek için yapılan testlerde anadili Letonca olan Letonyalıların da büyük bir bölümü başarısız olmuş, söz konusu testlerin amaç ve niteliği büyük bir tartışma konusu haline gelmişti. Letonya’nın 1 Mayıs 2004 tarihinde Avrupa Birliği’ne katılmasıyla birlikte ana dili Rusça olanlara yaptıkları baskılar azalmış, ancak Letonya makamları Rusça konuşanlara ayrımcılık uyguladıkları gerekçesiyle eleştirilere maruz kalmaya devam etmişti.
