AVRUPA DIŞ İLİŞKİLER KONSEYİ’NİN 2012 AVRUPA DIŞ POLİTİKASI KARNESİ YAYIMLANDI: 2011 TÜRKİYE İLE İLİŞKİLER BAKIMINDAN KAYBEDİLMİŞ BİR YIL

Avrupa’nın önde gelen düşünce kuruluşlarından Avrupa Dış İlişkiler Konseyi (European Council on Foreign Relations- ECFR) Avrupa Birliği’nin ve 27 AB ülkesinin 2011 yılında 6 ana başlık altında toplanmış toplam 80 dış politika konusundaki performansını değerlendiren “Avrupa Dış Politika Karnesi 2012” adlı bir rapor yayımladı.

Rapora göre, Avro Alanı’nda yaşanan kriz AB’nin “yumuşak gücü”nde büyük bir kayba yol açmakla kalmayıp, Avrupa’nın Arap Baharı’na ilişkin etkin bir politika izlemesini de engelledi. Almanya’nın dış politikada giderek artan rolünün vurgulandığı raporda, önceden sıklıkla Fransa ve İngiltere ile ortak bir yaklaşım izleyen Almanya’nın, giderek ulusal çıkarlarını daha fazla gözeten iddialı bir dış politika izlediğine değinildi. Farklı dış politika konularında, farklı ülkelerin daha aktif politikalar izlediği de raporun tespitleri arasında yer aldı.

Bu yıl ikincisi yayımlanan raporda, farklı dış politika konularında AB’nin performansının değerlendirilmesinde ise,  AB ülkelerinin “tek bir sesle” konuşabilmeleri, politikalarını gerekli kaynaklarla destekleyebilmeleri ve hedefledikleri sonuca ulaşabilmeleri kıstas kabul ediliyor.

“2011 yılının Türkiye-AB ilişkileri açısından kaybedilmiş bir yıl olduğu” tespitinin yapıldığı raporda, AB- Türkiye ilişkileri dört alt başlıkta inceleniyor:

Türkiye-AB ikili ilişkileri

Karnede, Türkiye-AB ikili ilişkileri 20 üzerinden 5 ile (D+) AB’nin en “zayıf” olduğu alanlardan birini oluşturuyor. Raporda, AB üyesi ülkelerin halen Türkiye’nin Birliğe üye olup olmaması konusunda bir görüş birliğine varamadıklarına, bunun AB’nin Türkiye üzerindeki etkisinin giderek zayıflamasına yol açtığına ve bu sebeple 2011 yılında ilişkilerde kayda değer bir ilerleme kaydedilemediğine yer veriliyor.

2011 yılında AB Konseyi Dönem Başkanlığı’nı yürüten Macaristan ve Polonya’nın genişleme yanlısı tutumuna rağmen müzakerelerde yeni bir başlık açılmadığı ve blokaj altında olmayan son üç başlığın (Sosyal Politika, Rekabet ve Kamu Alımları) açılması için hazırlıkların tamamlanmamış olduğu belirtiliyor. Ankara ve Brüksel arasında Schengen vizesinin kaldırılması talebiyle yaşanan gerginlik de ilişkilerde olumsuz bir gelişme olarak nitelendiriliyor.

Rapora göre, Türkiye-AB ilişkileri GKRY’nin Doğu Akdeniz’de sondaj çalışmaları yapması üzerine kötüleşti ve Eylül 2011’de Türkiye AB’yi, GKRY’nin AB Dönem Başkanlığını devralacağı Temmuz-Aralık 2012 döneminde AB ile ilişkilerini dondurmakla uyardı. Fransa ile ilişkiler de, Fransa Devlet Başkanı Sarkozy’nin Ermeni iddialarına ilişkin girişimleri ve Fransa Ulusal Meclisi’nin Aralık 2011’de Ermeni iddialarının reddini suç sayan yasa teklifini kabul etmesi üzerine dibe vurdu.

Türkiye’de hukukun üstünlüğü, demokrasi ve insan haklarının desteklenmesi

Raporda, AB üyesi ülkelerin, insan hakları ve azınlık haklarının garanti altına alındığı, hukukun üstünlüğünün geçerli olduğu daha demokratik bir Türkiye’yi desteklemelerine karşın, katılım müzakerelerinde bir ilerleme kaydedilememesinin AB’nin Türkiye’nin iç politika gündemindeki etkisini yitirmesine neden olduğu belirtiliyor. Buna kanıt olarak da, 2011 Genel Seçimleri öncesi, AB’nin, seçim kampanyalarına konu edilmemesi gösteriliyor. Avro Alanı’ndaki krize karşın, Türkiye’nin gösterdiği etkileyici ekonomik büyümenin de AB’nin etkisini zayıflattığı belirtiliyor. AB’nin bu konu başlığındaki notu 20 üzerinden 7 ile C-.

Kıbrıs Sorunu ekseninde Türkiye-AB ilişkileri alt başlığında ise AB’nin Kıbrıs sorununun çözümünü desteklediği ancak, taraflar üzerinde bir etkisi kalmadığı ve gelişmelere sadece “seyirci kaldığı” belirtiliyor. Bu alanda, AB’nin performansı 20 üzerinden 5 puan ile D+’ya layık görülmüş.

Bölgesel Konularda Türkiye-AB işbirliği alt başlığında, Arap Baharı’nın Türkiye-AB dış politika koordinasyonunu acil kılmasına ve Fransa, Almanya, İngiltere gibi üye ülkelerin Ortadoğu’da Türkiye-AB işbirliğini desteklemesine rağmen, GKRY ve Yunanistan’ın buna karşı çıktığı belirtiliyor. Bu alanda AB’nin notu 20 üzerinden 9 ile C+.

Raporun İngilizce tam metnine aşağıdaki internet adresinden ulaşılabilir: http://www.ecfr.eu/page/-/ECFR_SCORECARD_2012_WEB.pdf