AB-ABD ZİRVESİ BRÜKSEL’DE GERÇEKLEŞTİRİLDİ

AB-ABD Zirvesi 26 Mart 2014 tarihinde Brüksel’de gerçekleştirildi. Zirve’nin gündeminde ağırlıklı olarak, Ukrayna krizi, enerji, dış politika, serbest ticaret müzakereleri ve iklim değişikli konuları yer aldı.

Ukrayna

Zirve’de görüşülen en önemli başlıklardan birini, Kırım’ı ilhak kararı alan Rusya’ya karşı AB ve ABD’nin takınacağı tutum oluşturdu. AB ve ABD liderleri yaptıkları ortak açıklamada, Rusya’nın Kırım’ı ilhak etme kararını kınadılar ve bu kararı tanımadıklarını yinelediler. Her iki taraf, Rusya'ya karşı uygulanacak yaptırımlar konusunda ortak hareket etme kararı aldı.

Zirvenin ardından açıklama yapan AB Konseyi Başkanı Herman Van Rompuy, Avrupa Komisyonu Başkanı José Manuel Barroso ve ABD Başkanı Barack Obama, Ukrayna krizinde, özellikle Rusya’ya yönelik yaptırımlar konusunda, AB ve ABD’nin beraber hareket edeceğini açıkladılar. Van Rompuy, ABD ve AB’nin “sağlam ve koordineli” bir tutum içinde olduklarını söyledi. ABD Başkanı Obama, AB ve ABD’nin birlikte hareket ettiğini teyit etti ve bu sayede uluslararası kamuoyu nezdinde “Rusya’nın izole edildiğini” kaydetti. Obama, Rusya Başbakanı Vladimir Putin’in Ukrayna’da yaşanan gelişmeler karşısında, AB’nin 28 üyesi ve ABD arasında bir anlaşmazlık yaşanacağını düşünmüş olabileceğini, ancak bunda başarısız olduğunu söyledi.

ABD ve AB liderleri yaptıkları açıklamada, Rusya’nın Ukrayna’yı daha fazla istikrarsızlaşması durumunda, bunun AB ve ABD ile Rusya ilişkilerinde ekonomik alanda ciddi sonuçları olacağı öngörülerini yinelediler ve Rusya’ya karşı yaptırımların genişletilmesi konusunda mutabık kaldılar.

Obama, Rusya’ya uygulanacak olan yaptırımların küresel ekonomiye etkileri olabileceğini kabul etti ve bu çerçevede ABD ile AB üye ülkeleri arasında farklıklılar olduğunu kabul etti. Avrupa Komisyonu Başkanı Barosso, AB ve ABD arasında yaptırımlar konusunda bir rekabet yaşanmadığını söyledi. AB Konseyi Başkanı Rompuy ise, yaptırımların bir ceza niteliği taşımadığını, uluslararası hukuka saygı çerçevesinde soruna diplomatik bir çözüm bulunmasını teşvik etmeyi amaçlayan önlem niteliğinde olduğunu belirtti.

AB-ABD Zirve’sinde liderler, Rusya’yı Ukrayna ile yaşadığı soruna siyasi çözüm bulmak içim yapıcı bir diyalog kurmaya davet ettiler. Van Rompuy, Rusya ve Ukrayna dışişleri bakanlarının bir araya gelmesinin yanı sıra, Rusya’nın AGİT misyonunu kabul etmesinin doğru yönde atılmış bir ilk adım olduğunu kaydetti.Van Rompuy ayrıca,“21’inci yüzyıldaKırım’ın ilhak edilmiş olmasını, utanç verici bir gelişme” olarak nitelendirdi.

AB-ABD Zirvesi’nde Ukrayna’ya ilişkin yapılan açıklamada son olarak, Ukrayna hükümetinin ulusal azınlıklara mensup kişilerin korunmasına yönelik taahhüdüne bağlı kalmasından duyulan memnuniyet dile getirildi.

Enerji

AB-ABD Zirvesi’nde ele alınan konulardan bir diğerini AB’nin Rusya doğalgazına olan bağımlılığının düşürülmesi için, ABD kaynaklı kaya gazının kullanılması oldu. Ukrayna kriziyle birlikte AB’nin doğalgazda Rusya’ya olan bağımlılığıyla ilgili artan endişeleri dile getiren AB Konseyi Başkanı Van Rompuy ile Komisyon Başkanı Barroso, ABD’nin LNG satmaya hazır olduğu yanıtını aldılar. Konuyla ilgili olarak ABD Başkanı Obama, doğalgaz konusunda varılan uzlaşının Trans Atlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı’nın (TTIP) görüşmelerini de kolaylaştıracağına inandığını belirtti. Taraflar arasındaki görüşmeler sonucunda, enerji güvenliğinin G7 Zirvesi’nde de ele alınmasına karar verildi.

Dış Politika

Zirve’de ayrıca, dış ve güvenlik politikası konusunu da ele alan AB Konseyi, Avrupa Komisyonu ve ABD başkanları, AB ve ABD’nin bu alanlardaki işbirliğini güçlendirme ve yoğunlaştırma kararlarını vurguladılar. Liderler, uzlaşma sağladıkları ortak bildiride, insan hakları ve hukukun üstünlüğü, demokratik geçiş süreci, kapsayıcı siyasi süreçler, ekonomik modernizasyon, küresel düzeyde sosyal içerme gibi önemli alanların desteklenmesi, korunması ve gözetimini sağlamak amacıyla birlikte hareket etmeye devam edeceklerini açıkladılar.

Dış ilişkilere ilişkin olarak, Ukrayna’nın haricinde Orta Doğu’daki barış süreci ve İran ile sürdürülen nükleer program müzakerelerine de değinen liderler ayrıca, Suriye’deki mevcut duruma ilişkin olarak Cenevre müzakere sürecinin Suriye’de gerçek bir siyasi dönüşüm için büyük önem taşıdığına değindiler. Mevcut şartlar altında tüm insani çabalarını sürdüreceklerinin altını çizen liderler, müdahil olan tüm taraflara, bölgeye gönderilen gerekli insani yardımın ve tıbbi tedavinin engellenmemesi çağrısında bulundu. Liderler ayrıca, Suriye’yi kimyasal silahlara ilişkin önergelere gecikmeden riayet etmesi konusunda uyardı.

AB Konseyi Başkanı Herman Van Rompuy ve ABD Başkanı Barack Obama, Doğu Ortaklığı ülkelerinin devam etmekte olan AB ile siyasi birlik ve ekonomik bütünleşme süreçlerine olan desteklerini ve Kuzey Afrika’da yer alan geçiş ülkelerine yönelik yakın işbirliklerini vurgularılar. Ortak bildiride ayrıca, Bosna-Hersek’teki mevcut durum, Afganistan’da yaklaşan seçimler, Kuzey Kore nükleer programı ve Asya-Pasifik bölgesindeki ortaklık gibi önemli konular yer aldı.

Ticaret

Zirvenin bir diğer önemli gündem maddesini oluşturan Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı müzakerelerinin en kısa zamanda tamamlanmasının istendiği ifade edildi. Liderler, AB ve ABD arasında mal, hizmet, yatırım ve kamu alım pazarlarına erişiminin kolaylaştırılması ve küresel ticaret önüne çıkan zorluklara karşı birlikte mücadele edilmesi öncelik teşkil etmeye devam ediğini açıkladılar.

Yapılan eleştirilere karşı, liderler müzakere sürecinin şeffaf bir şekilde yürütüldüğünü ve sağlık, güvenlik, iş gücü ve çevre koruma standartların hiçbir şekilde düşürülmeyeceğini vurguladılar. Ayrıca, gümrük engellerin kaldırılması ve düzenleyici engellerin azaltılmasıyla, söz konusu anlaşmanın vatandaşlar, büyük şirketler ve KOBİ’ler için önem fırsatlar yaratacağı belirtildi.

İklim değişikliği

Zirve’de ayrıca, iklim değişikliği ile mücadelede küresel çalışmalara katkı sağlayacak işbirliği çalışmalarının güçlendirilmesine yönelik mesajlar dikkat çekti. Çevresel güvenlik konusu ve sürdürülebilir büyümenin temini, görüşülen temel konular arasında yer aldı. AB Konseyi Başkanı Van Rompuy açıklamasında, ABD Başkanı Obama ile birlikte uluslararası bağlayıcılığı olan bir iklim değişikliği anlaşmasının imzalanması için 2015 yılında Paris’te yapılması öngörülen BM Konferansı için, ortak çalışmaların yapılacağını açıkladı.

Toplantıda her iki taraf 2015 anlaşmasına yönelik olarak, küresel sıcaklık artışını 2 derece ile sınırlayabilen büyük ekonomilerin ve aynı zamanda en fazla emisyon üreten ülkelerin, emisyon azaltımında güçlü taahhütlerinin yer aldığı ve daha “gerçekçi”  yapıya sahip bir düzen içermesini temenni ettiler. 2015 yılının ilk çeyreğinde ise mevcut hedeflere ulaşmak için yapılan çalışmaların son halinin tespit edileceği ve yeni azaltım hedeflerinin hazırlanacağı belirtildi.

İşbirliği kapsamında, fosil yakıt kullanımının azaltımı, yenilenebilir enerji kullanımının arttırılması, özel ve kamu sektörlerinin koordinasyonu, Montreal Protokolü kapsamındaki hidroflorokarbonların (HFCs) üretim ve tüketimlerinin azaltılması ve enerji verimliliği gibi konulara ağırlık verileceği, tarafların ortak mesajı olarak iletildi.