AB VE UKRAYNA ARASINDA ORTAKLIK ANLAŞMASI KISMİ OLARAK İMZALANDI

21 Mart 2014 tarihinde, AB ve Ukrayna arasında Ortaklık Anlaşması’nın siyasi diyalog bölümü imzalandı. Anlaşma, geçtiğimiz yıl Kasım ayında imzalanması öngörülen anlaşmanın tümünü kapsamıyor ve ağırlıklı olarak siyasi hükümleri içeriyor. Anlaşmanın diğer bölümlerinin, Mayıs ayında yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra imzalanması bekleniyor.

Hatırlanacağı gibi, geçtiğimiz yıl Kasım ayında AB ve Ukrayna arasında imzalanması öngörülen Ortaklık Anlaşmasını, devrik Ukrayna Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç imzalamaktan vazgeçmiş ve bu karara karşı başlayan protesto gösterileri kısa sürede ülke geneline yayılmıştı.

Söz konusu anlaşmanın imzalanan bölümleri: önsöz, anlaşmanın genel ilkelerini kapsayan 1’nci maddesi, siyasi diyalog ve reform, siyasi örgütlenme, dış politika ve güvenlik alanında işbirliği ve yakınlaşma ve genel kurumsal hükümlerinden oluşuyor. Adalet ve içişleri, mali işbirliği ve özellikle AB ve Ukrayna arasında serbest ticareti öngören hükümler imzalanmayan bölümleri oluşturuyor. Bu kapsamda, AB Konseyi’nin ilk siyasi diyalog toplantısının Nisan ayında yapılması kararlaştırıldı.

Anlaşmanın imzalanmasının ardından konuşan Ukrayna Başbakanı Yatsenyuk, anlaşmayı “AB’ye tam üyelik yolunda atılmış bir ilk adım” olarak değerlendirdiklerini söyledi. AB Konseyi Başkanı Herman Van Rompuy, Ukrayna ile AB’nin dayanışma içinde olduğuna işaret eden anlaşmanın, her iki tarafın ikili ilişkilere verdiği önemi göstermek yanında, ilişkileri daha ileriye götürmeye yönelik ortak arzuya da işaret ettiğini söyledi.

AB Konseyi’nin sonuç bildirgesinde, “Ukraynalıların kendi geleceklerine karar verme hakkının desteklendiği ve ülkenin istikrara kavuşması ve reform çabalarında AB'nin Ukrayna hükümetinin yanında olduğu” vurgulandı. İngiltere Başbakanı David Cameron, uzun vadede Ukrayna’nın kaydedeceği başarının Rusya’nın saldırgan tutumuna karşı en güçlü tepkilerden biri olacağını kaydetti.

AB Konsey Başkanı Van Rompuy, AB üye ülkelerinin öncelikle Ukrayna’nın mikro düzeyde finansal istikrara kavuşmasına öncelik verdiklerini; ekonomide makro istikrarın sağlanması konusunda da yardıma hazır olduklarını yineledi. Van Rompuy, ülkede bütçe işlemlerinde yolsuzluk ve şeffaflığa karşı mücadele konusunda yapısal reformların başlatılması gerektiğini sözlerine ekledi.

Avrupa Komisyonu’nun Ekonomik ve Parasal İşlerden Sorumlu Üyesi Olli Rehn, anlaşmanın imzalanmasından önce 19 Mart 2014 tarihinde yaptığı açıklamada, IMF ile anlaşma şartına bağlı olarak, Komisyon’un daha önce önerdiği 610 milyon avroya ek olarak, 1 milyar avro mali yardım önerdi. Rehn, AB üye ülkelerinin Ukrayna’ya yardım koşullarının IMF ile koordineli olarak belirlenmesi taraftarı olduğunu; uluslararası toplum ve uluslararası finans kuruluşlarının katılımı ile Ukrayna'da geçiş sürecini desteklemek için çabaların koordine edilmesinden memnuniyet duyacaklarını belirtti.

AB Konseyi Başkanı Van Rompuy AB’nin “belli bir süre” içinde, Ukrayna ile yaptığı ihracat üzerindeki gümrük vergisini kaldırmaya hazır olduğunu kaydederken; AB Konseyi ise geçici bir süre için gümrük vergisini kaldırmak (the “autonomous commercial measures”) için verilen önermenin, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu’nda hızla kabul edilmesini talep etti.

Avrupalı liderler ayrıca, Ukrayna hükümetinden şiddet eylemlerinin ve insan hakları ihlallerinin araştırılmasını, ulusal azınlıkların ve bölgesel çeşitliliğin korunması için anayasal reform yapılmasını ve 25 Mayıs 2014 tarihinde yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin özgür ve adil bir şekilde gerçekleştirilmesinin garanti edilmesini talep ettiler.