ARNAVUTLUK’A ADAY ÜLKE STATÜSÜ VERİLDİ

24 Haziran 2014 tarihinde gerçekleşen AB Genel İşler Konseyi’nde Arnavutluk’a aday ülke statüsü verilmesi kararı alındı. Karar, 26-27 Haziran tarihlerinde gerçekleşen AB Liderler Zirvesi’nde onaylandıktan sonra resmiyet kazandı.

Avrupa Komisyonu tarafından yapılan açıklamada, Arnavutluk’a aday ülke statüsü verilmesinin Tiran’ın AB ile bütünleşme ve gerekli reformları uygulama yolunda kaydettiği ilerlemenin bir yansıması olduğu ve AB-Arnavutluk ilişkilerini ileriye taşıdığı ifade edildi. Bunun yanında, kararın AB’nin, Arnavutluk’un bu yöndeki çabalarına olan sürekli ve inandırıcı desteğinin bir göstergesi olduğuna dikkat çekildi.

Komisyon tarafından yapılan açıklamada, Tiran’ın öncelik vermesi gereken reformlara da dikkat çekildi. Komisyon’a göre, Arnavutluk’un yönetim, yargı reformu, yolsuzlukla ve örgütlü suçlarla mücadele ve temel haklar konularındaki kilit öncelikleri yerine getirmesi gerekiyor. Bunun yanında, yapıcı ve sürdürülebilir bir siyasi diyalog reformların konsolide edilmesi ve sürdürülmesi bakımından hayati önem taşıyor.

Arnavutluk’a aday ülke statüsü verilmesi, Tiran ile katılım müzakerelerine hemen başlanacağı anlamına gelmiyor. Komisyon, açıklamasında, bunun kilit önceliklerde daha fazla ilerleme kaydedilmesi ile mümkün olacak ayrı bir adım olduğunun altını çizdi.

Aday ülke statüsü, Arnavutluk ve vatandaşları için ülkenin AB ile bütünleşme sürecinin bir sonraki safhasına geçtiğini gösteren önemli bir siyasi sinyal olma özelliğine sahip. Ekonomik bakımdan ise, aday ülke statüsünün ülkeye getirileri, yabancı yatırımların artması ile istihdam yaratılması olarak tanımlanıyor.

AB ile Arnavutluk arasındaki ilişkileri daha üst düzeye taşıyan bu adım ile Arnavutluk, AB aday ülkelerinin katılım sağladığı AB Konseyi toplantılarına davet edilecek. Bunun yanında Arnavutluk, AB ajanslarına erişimi ve bunlarla işbirliği konusunda birtakım kolaylıklar elde edecek. Komisyon tarafından yapılan açıklamaya göre, Arnavutluk ile Bölgeler Komitesi ve Ekonomik ve Sosyal Komite arasında birer ortak komitenin kurulması da gündeme gelebilecek.  Arnavutluk, AB aday ülkesi olarak Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) kapsamındaki fonlardan yararlanmaya devam edecek ve AB programlarına katılım sağlayacak.

2003 yılında diğer Batı Balkan ülkeleri gibi AB üyeliğine potansiyel aday ülke olarak kabul edilen Arnavutluk, 28 Nisan 2009 tarihinde AB’ye üyelik başvurusunda bulunmuştu. Avrupa Komisyonu, Kasım 2010’da açıkladığı görüşünde, Arnavutluk’a aday ülke statüsü verilmesi yönünde bir tavsiyede bulunmayarak, 12 kilit önceliğe dikkat çekmiş ve ülkenin katılım müzakerelerine başlayabilmesi için bu alanlarda gerekli reformları yerine getirmesi gerektiğini belirtmişti. Bu dönemde iktidar ve muhalefet partisi arasındaki çekişme nedeniyle, ülkede reformlar büyük ölçüde aksamıştı. Arnavutluk, Haziran 2013’te gerçekleştirilen ve AB’nin ülkenin demokratik nitelikleri için bir test olarak gördüğü genel seçimlerin ardından Komisyon’un belirlediği kilit önceliklerin yerine getirilmesi konusunda kararlı adımlar atmaya başlamıştı.

Hatırlanacağı gibi, Avrupa Komisyonu Ekim 2013’te açıkladığı Genişleme Stratejisi’nde Arnavutluk’a aday ülke statüsü verilmesini tavsiye etmişti. Buna karşılık, 17 Aralık 2013 tarihli AB Genel İşler Konseyi Toplantısı’nda, Avrupa Komisyonu Arnavutluk’un yolsuzlukla ve örgütlü suçlarla mücadele ve yargı reformu alanındaki performansını değerlendiren bir rapor hazırlamakla görevlendirilerek, Arnavutluk’a aday ülke statüsü verilmesi konusundaki kararın Haziran 2014’te sunulacak Komisyon raporu ışığında tekrar ele alınmasına karar verilmişti. Avrupa Komisyonu, 4 Haziran 2014 tarihinde açıkladığı raporda, Arnavutluk’un reform öncelikleri konusunda ilerleme kaydetmeye devam ettiğini teyit ederek, ülkeye adaylık statüsü verilmesi yönündeki tavsiyesini yinelemişti. AB Genel İşler Konseyi de bu tavsiyeyi kabul ederek, Arnavutluk’a AB üyeliğine aday ülke statüsü verilmesi kararı aldı.

Arnavutluk Yaratıcı Avrupa Programı’na katıldı

Arnavutluk’taki kültür kuruluşlarının Yaratıcı Avrupa Programı’nın Kültür başlıklı alt programından yararlanmasına imkân sağlayacak katılım anlaşması, 24 Haziran 2014 tarihinde Avrupa Komisyonu’nun Eğitim, Kültür, Çoklisanlılık ve Gençlikten Sorumlu Üyesi Androulla Vassiliou ve Arnavutluk Kültür Bakanı Mirela Kumbaro Furxhi tarafından imzalandı.

2014-2020 mali döneminde geçerli olacak 1,5 milyar avro bütçeli Yaratıcı Avrupa Programı ile, 250 bin Avrupalı sanatçı ve kültür sektörü çalışanının yanı sıra binlerce yaratıcı kuruluş ve yayın evinin birlikte çalışarak ortaya çıkardıkları yapıtları milyonlarca kişinin erişimine sunması bekleniyor.

Arnavutluk’un, görsel-işitsel yasalarını AB mevzuatına uyumlaştırdıktan sonra Yaratıcı Avrupa Programı’nın MEDIA başlıklı alt programına da katılması öngörülüyor.

2007-2013 döneminde geçerli olan Kültür Programı kapsamında, Arnavutluk’taki kültür kuruluşları dört edebi tercüme projesi için 170 bin avro tutarında hibe almış ve Bunun “WebTvs for EUropean Culture” ve “Youth Open Festival Culture” gibi birtakım işbirliği projelerine katılmıştı.