UKRAYNA’NIN DOĞUSUNDA ATEŞKESİN SAĞLANMASINA İLİŞKİN ANLAŞMAYA VARILDI

Ukrayna, Rusya, Almanya ve Fransa liderleri, Ukrayna'nın doğusunda barışın sağlanmasına yönelik, 11 Şubat 2015 tarihinde Belarus'un başkenti Minsk'de bir araya geldi.  Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Almanya Şansölyesi Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande'ın uzun saatler süren görüşmeleri neticesinde zirveden 15 Şubat Cumartesi gece yarısından itibaren ateşkes uygulanması kararı çıktı. Zirvede ayrıca ağır silahların bölgeden çekilmesi konusunda da anlaşmaya varıldı.

Anlaşmanın maddeleri genel hatlarıyla şu şekilde özetlenebilir:

-Donetsk ve Lugansk'ta tüm tarafların katılımıyla 15 Şubat 2015 saat 00.00'dan itibaren ateşkes ilan edilmesi;

-Füze sistemleri, düzeneğine göre en az 50, 70 ve 140 kilometrelik güvenlik bölgesi oluşacak şekilde sınır hattının gerisine çekilmesi; 

-Ateşkes ve ağır silahların tahliyesi, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) tarafından uydu, insansız hava araçları, radar sistemleri ve diğer teknik gereçler kullanılarak takip edilmesi;

-Geri çekilmenin ardından Donetsk ve Lugansk bölgelerindeki yerel seçimler için model belirlenmesi ve söz konusu bölgelerin gelecekteki statülerine ilişkin görüşmelere başlanması;

-Geri çekilmenin tamamlanmasının ardından en geç 5 gün içerisinde rehinelerin ve yasadışı yollardan gözaltına alınmış kişilerin serbest bırakılması veya takas edilmesi;

-Devlet sınır kontrolünün Ukrayna hükümeti tarafından yeniden sağlanması;

-Yabancı silahlı oluşumların AGİT gözetimi altında Ukrayna sınırları dışına çıkarılması;

-Ukrayna’da 2015 sonunda yürürlüğe girecek olan yeni anayasa ile birlikte anayasal reformların yapılması;  ayrıca 2015 sonuna kadar Donetsk ve Lugansk’a özel statü tanıyan daimi yasanın kabul edilmesi sürecinin tamamlanması;

-Ukrayna yönetiminin doğudaki bölgelere uyguladığı kısıtlamaları kaldırması ve böylece bu bölgelerde normalleşme sürecinin başlamasının sağlanması.

Bununla birlikte, Ukrayna ordusu için, anlaşma tarihi itibariyle ulaştığı sınırların esas alınması ve Donetsk ve Lugansk için 19 Eylül 2014 tarihinde imzalanan Minsk Memorandumu'ndaki sınırların geçerli olması, üzerinde uzlaşılan diğer hususları oluşturuyor.

Zirve sonunda Ukrayna’nın doğusundaki şiddeti sona erdirmeyi amaçlayan iki metin oluşturuldu. Ateşkesi öngören yol haritası niteliğindeki anlaşma metni, Ukrayna Temas Grubu temsilcileri tarafından imzalandı. Anlaşma uyarınca, 19 Eylül 2015 tarihinde imzalanan ilk Minsk anlaşmasının hayata geçirilmesi planlanıyor. Liderlerin imza attığı diğer metin ise, Ukrayna'daki barış sürecinin desteklenmesini öngörüyor. Bu çerçevede, zirveye katılan ülkeler, Minsk anlaşmasının hayata geçilip geçirilmediğini kontrol edebilmek için bir denetim kurulu oluşturmaya karar verdiler.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin zirve sonrası yaptığı açıklamada, birçok önemli konuda anlaşma sağladıklarını ifade ederken, Ukrayna Temas Grubu temsilcilerinin, Minsk mutabakatlarının uygulanması için önlemler alınmasını içeren anlaşmayı imzaladıklarını belirtti. Ateşkes, ağır silahların çekilmesi ve silahlı birliklerin geri çekileceği sınır hattı konusunda da ortak karara vardıklarını vurgulayan Putin,  Kiev’in ağır silahlarını sınırın gerisine çekeceğini,  Donetsk ve Lugansk’ın ise 19 Eylül 2015 tarihinde üzerinde anlaşma sağlanan sınırların gerisine çekileceğini sözlerine ekledi. Putin son olarak, Donbass’ta yaşayan nüfusun çıkarlarını gözetecek bir anayasa reformu yapılacağını belirtti.

Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko da açıklamasında, Ukrayna topraklarındaki yabancı silahlı güçlerin ülkeden çıkarılması, rehinelerin 19 gün içerisinde serbest bırakılması, ağır silahların geri çekilmesi ve bunun sonucunda taraflar arasında 50 kilometrelik bir tampon bölgenin oluşturulması konusunda da anlaşmaya varıldığını ifade etti.

Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ise Ukrayna’daki durumu iyileştirmek için gerçek bir şans yakaladıklarını ve Minsk Anlaşması’nın AB tarafından desteklenmesi için Almanya Şansölyesi Angela Merkel ile birlikte çalışacaklarını vurguladı.

Almanya Şansölyesi Angela Merkel konuya ilişkin yaptığı açıklamada, anlaşmanın kalıcı bir barış için bir umut ışığı olduğunu ancak atılması gereken çok adımın olduğunu belirtti.  Henüz tam olarak sonuca varılmadığını belirten Merkel, anlaşmanın Ukrayna ve Avrupa için bir umut olabileceğini ifade etti.