İRAN EYLEM PLANI AB DIŞİŞLERİ KONSEYİ’NDE ELE ALINDI

İran’ın nükleer programına kısıtlama getiren ve ülkeye yönelik ambargoları kaldıran eylem planı, 20 Temmuz 2015 tarihinde toplanan AB Dışişleri Konseyi’nin en önemli gündem maddesini oluşturdu.

Bilindiği üzere, 14 Temmuz 2015 tarihinde İran’ın nükleer programının kısıtlanmasına dayanan eylem planı (Joint Comprehensive Plan of Action) kabul edilmiş ve BM’nin aşamalı olarak ülke üzerindeki ambargoları kaldıracağı açıklanmıştı. 20 Temmuz 2015 tarihinde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2231 sayılı Önergesi ile onaylanan (Resolution 2231) söz konusu eylem planı, aynı gün  gerçekleştirilen AB Dışişleri Konseyi tarafından ele alındı.

Konsey’in sonuç bildirgesinde, İran’a yönelik olarak, Viyana’da varılan anlaşmadan duyulan memnuniyet tekrarlanırken, müzakerelerde AB tarafını temsil eden AB Dışişleri ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’nin görevinin önemine dikkat çekildi. Eylem planının AB, üye ülkeler ve İran arasındaki ilişkilerin gelişmesine katkı sağlayacağı ve İran’ın bölgesel ve uluslararası ilişkilerdeki konumuna olumlu etki ederek bölgede istikrarlı bir barış ortamının zeminini oluşturacağı ifade edildi.

Müzakerelere evsahipliği yapan Avusturya başta olmak üzere Fransa, İngiltere ve Almanya’nın desteklerinin öne çıkarıldığı bildirgede, İran’ın belirlenen taahhütleri yerine getirmesinin uluslararası barış sürecinin temini açısından önemi vurgulandı. Bildirgede, planın uygulanmasının AB Dışişleri ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Federica Mogheri’nin nezdinde takip edilmeye devam edilmesi çağrısı yapıldı.

AB Dışişleri ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Mogheri açıklamasında, uzun süren diplomasi trafiğinin ardından varılan anlaşmayı tarihi bir anlaşma olarak nitelendirirken, AB Dışişleri Bakanlarının anlaşmayı onaylamalarının, anlaşmaya duyulan güvenin göstergesi olduğunu açıkladı. Avusturya Dışişleri Bakanı Sebastian Kurz da anlaşmanın Orta Doğu barışı için bir fırsat olduğunu ve emin adımlarla ilerlemesi gerektiğini belirtti. Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius açıklamasında, tarihi anlaşmanın oluşturulmasında Fransa, İngiltere ve Almanya ile AB Dışişleri ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’nin müzakerelerdeki temsil gücünü öne çıkardı. İngiltere Dışişleri Bakanı Philip Hammond ise ambargoların kalkmasını İran’ın geleceği ve ekonomisi için bir fırsat olarak değerlendirirken, İngiltere’nin tutumunun devam edeceği ve bundan sonraki süreçte birlikle hareket edilmesi gerektiği mesajını verdi.

Konsey’de ayrıca Libya’daki krizin çözümüne AB’nin nasıl katkı sağlanacağı ele alındı. AB Dışişleri Bakanları siyasi diyalog sürecinin bozulması neticesinde ülkeye yönelik uygulanabilecek yaptırımlar üzerinde durdu. Bunun yanında Orta Doğu konusunda, özellikle Tunus ile güvenlik ve ekonomi konularında görüş alışverişinde bulunuldu ve daha güçlü işbirliği çağrısı yapıldı. Konsey’de ayrıca AB’nin 2015-2019 dönemini kapsayacak yeni İnsan Hakları ve Demokrasi Eylem Planı’nın (Keeping Human Rights At the Heart of EU Agenda) kabul edildiği açıklandı.