AB GÜNDEMİ: AB’de Risklerin Ortasında Devam Eden Büyüme

AB’de Risklerin Ortasında Devam Eden Büyüme

2017’de büyüme, AB ve Avro Alanı’nda beklentilerin üzerinde geçekleşerek, yüzde 2,4 ile son 10 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Yüksek güven endeksi, küresel büyümedeki artış, düşük finansman maliyetleri, özel sektör bilançolarında ve iş gücü piyasalarında görülen iyileşme büyümeyi destekleyen faktörlerin başında geldi. Bütün üye ülkelere yayılan büyümenin 2018’de de gücünü sürdürmesi ve 2019’da hafifçe azalarak, AB’de yüzde 2,3 ve Avro Alanı’nda yüzde 2’ye inmesi bekleniyor.   

Daha Yüksek Büyüme, Artan Yatırımlar ve Azalan İşsizlik

İhracat ve yatırımlar artarken, özel tüketim de güçlenmesini sürdürüyor. Azalmaya devam eden işsizlik oranı, kriz öncesi seviyelerde seyrediyor. Güçlü büyüme, kamu açığında daha fazla azalma sağlıyor. Avro Alanı’nda kamu açığının GSYH’ye oranı yüzde 1’in altında seyrediyor ve bu sene üye ülkelerde yüzde 3’ün altına inmesi öngörülüyor.

2017’de büyüme AB’de ve Avro Alanı’nda yüzde 2,4’e ulaştı ve bu ivmede artan tüketici ve iş dünyası güveni, küresel büyümenin güçlenmesi, düşük finansman maliyetleri, özel sektör bilançolarının daha dengeli hale gelmesi ve iş gücü piyasası koşullarının iyileşmesi gibi faktörler etkili oldu. Kısa vadeli göstergeler 2018’in başında ekonomik faaliyetin hafif bir yavaşlama göstereceği beklentisini ortaya koymakla birlikte bu yavaşlamasının geçici olacağı tahmin ediliyor.  Büyümenin devam eden tüketim, güçlü ihracat ve yatırımlar sayesinde 2018’de yüzde 2,3 olması öngörülüyor. 2019’da ise AB’nin ve Avro Alanı’nın yüzde 2 oranında büyümesi bekleniyor.

AB’de devam eden güçlü büyüme, işsizlik oranının da son 10 yılın en düşük seviyesine inmesini sağladı. Azalmaya devam eden işsizlik, kriz öncesi seviyelerinde seyrediyor. AB’de 2017 yılında yüzde 7,6 olan işsizlik oranının 2018’de yüzde 7,1’e ve 2019’da yüzde 6,7’ye düşmesi bekleniyor. Avro Alanı’nda ise 2017’de yüzde 9,1 olan oranın 2018’de yüzde 7,9’a ineceği tahmin ediliyor. Avro Alanı’nda istihdam, avro para biriminin kullanılmaya başlandığı tarihten bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Buna karşın iş gücü piyasasında bazı zayıflıklar devam ediyor. Örneğin bazı üye ülkelerde işsizlik oranı hâlen yüksek iken, bazı üye ülkelerde de boş işlerin doldurulmasında sorunlar yaşanıyor.

Tüketici fiyatlarıyla enflasyon 2018’in ilk çeyreğinde zayıflamakla birlikte, petrol fiyatlarında son dönemde görülen artışın da etkisiyle önümüzdeki çeyrekte yükselmesi bekleniyor. Avro Alanı’nda enflasyonun 2018’de 2017’deki yüzde 1,5 seviyesini koruyacağı ve 2019’da yüzde 1,6’ya yükseleceği öngörülüyor. AB’de ise benzer biçimde 2018’de yüzde 1,7’den 2019’da yüzde 1,8’e yükseleceği tahmin ediliyor.

Bütçe Açığında Nihayet Karşılanan Maastricht Kriteri

Avro Alanı’nda kamu açığının GSYH’ye ve kamu borcunun GSYH’ye oranları, güçlü büyüme ve düşük faiz oranlarının etkisiyle 2017 yılında azalış gösterdi. Üye ülke bütçeleri de azalan sosyal yardım ödemelerinden ve iyileşen iş gücü piyasası koşullarından olumlu etkilendi. 2018 yılında EPB’nin başlangıcından bu yana ilk defa bütün Üye Devletler, Maastricht kriteri sınır değeri olan GSYH’nin yüzde 3’ünden daha az bütçe açığı vermeyi başardı. Avro Alanı’nda kamu açığının GSYH’ye oranının 2018’de yüzde 0,7 ve 2019’da yüzde 0,6 olması beklenmekte. AB’de ise söz konusu oranın 2018 ve 2019’da yüzde 0,8 olarak gerçekleşeceği öngörülüyor. Kamu borcunun GSYH’ye oranının ise Avro Alanı’nda 2018’de yüzde 84,1 ve 2019’da yüzde 86,5 olacağı tahminler arasında.

AB’de büyüme artmakla birlikte son göstergeler, yakın dönemde büyümenin beklentilerin üzerinde gerçekleşme ihtimalini azalttı. Genel görünüme ilişkin riskler de arttı. Bu riskler büyük oranda dış faktörlerden kaynaklanıyor. Özellikle son aylarda finansal piyasalardaki dalgalanmaların gelecek dönemde daha sıklıkla görüleceği beklentisi, belirsizliğin artmasına yol açıyor. ABD’de mali teşviklerin kısa vadede büyümeyi artırmasının ekonomide aşırı ısınma riskine ve faiz oranlarının beklenenden daha fazla yükselmesine yol açacağı tahmin ediliyor. Bunun yanı sıra küresel ticarette korumacılığın tırmanması ve bunun dünya ekonomisini olumsuz etkileme riski mevcut. Bütün bu riskler birbiriyle bağlantılı görünüyor ve gerçekleşmeleri halinde Avro Alanı’nın bundan olumsuz etkilenmesi söz konusu.

Büyüme ve Riskler Devam Ederken Yapılması Gerekenler

AB ekonomisinde genişlemenin 2018 ve 2019’da güçlü bir şekilde devam etmesi ve bunun istihdamı desteklemesi bekleniyor. Bununla birlikte önümüzdeki dönemde risklerin artması gündemde. Ekonomi artan ve daha olumsuz hale gelen dış kaynaklı risk faktörlerine daha açık görünüyor. Görünümü en olumsuz etkileyebilecek riskin küresel korumacılık olduğu belirtiliyor Bu nedenle ekonominin daha dayanıklı hale getirilmesi amacıyla zamanın iyi kullanılması mühim. Bunun için mali tamponların oluşturulması, üretim ve yatırımların artırılması amacıyla ekonominin reforme edilmesi ve büyüme modelinin daha kapsayıcı hale getirilmesi gerekiyor. Bu aynı zamanda EPB’nin de güçlendirilmesi anlamına geliyor.

  Şekil: Temel Ekonomik Verilere İlişkin Tahminler

  Kaynak: Avrupa Komisyonu

Sema Gençay Çapanoğlu, İKV Kıdemli Uzmanı