AB GÜNDEMİ: Avrupa Kamu Savcılığı 2020 Yılında Lüksemburg’da Açılıyor

Avrupa Kamu Savcılığı 2020 Yılında Lüksemburg’da Açılıyor

Avrupa Kamu Savcılığı (The European Public Prosecutor's Office - EPPO), dolandırıcılık, yolsuzluk ya da ciddi sınır ötesi vergi dolandırıcılığı gibi AB bütçesine karşı suçları inceleme, soruşturma ve yargılama yetkilerine sahip, bağımsız ve merkezi olmayan bir savcılık olarak Lüksemburg’da açılıyor. Kamu savcılığı yönetmeliği 12 Ekim 2017 tarihinde kabul edildi ve 20 Kasım 2017 tarihinde yürürlüğe girdi. Birleşik Krallık, Danimarka, İrlanda, İsveç, Macaristan ve Polonya dışındaki 22 AB ülkesi bu uygulamaya katılıyor. Hâlihazırda sadece ulusal otoriteler AB bütçesine karşı dolandırıcılığı soruşturup dava açabiliyor. Ancak ulusal otoritelerin yetkileri sadece kendi ülke sınırları içinde geçerli oluyor.

Avrupa Kamu Savcılığı AB Bütçesine Hangi Konularda Yardımcı Olacak?

Avrupa Kamu Başsavcılığı, tüm katılımcı AB ülkeleri arasında tek bir ofis olarak faaliyet gösterecek ve Avrupa ve ulusal kanun uygulama çabalarını birleşik, kesintisiz ve verimli bir yaklaşımla birleştirecek. EPPO merkezi olmayan bir yapıya sahip olacak, böylece katılan AB üyesi devletler Lüksemburg’daki merkez büroda başsavcı ve savcı tarafından temsil edilecek. Yeni AB savcısı, uzun adli işbirliği işlemlerine gerek kalmadan sınırlar arasında hızlı bir şekilde hareket edebilecek. Bunun da daha başarılı kovuşturmalara ve dolandırılmış paranın daha verimli bir şekilde toplanmasına yol açacağı tahmin ediliyor. EPPO’nun oluşturulmasının, AB’nin bütçesini etkileyen suçlarla mücadelede temel bir gelişme olduğuna dikkat çekiliyor. Aynı zamanda, AB’de ortak bir ceza adaleti alanı yaratma yönünde atılmış önemli bir adım olarak görülüyor.

Bilindiği üzere hâlihazırda sadece ulusal otoriteler AB bütçesine karşı dolandırıcılığı soruşturup dava açabiliyor. Ancak güçleri ulusal sınırlarda durmakta ve birden fazla ülkede büyük çapta mali sahtecilikle mücadele araçları sınırlı kalmaktadır. EPPO, uzun adli işbirliği işlemlerine ihtiyaç duymadan sınırlar arasında daha hızlı hareket edebilecek ve böylece daha başarılı kovuşturmalara yol açarak, dolandırılmış paraların daha verimli bir şekilde toplanmasına yardımcı olacaktır.

Organize suç çetelerinin her yıl ulusal ve Avrupa kurallarını aşarak çıkardığı milyarlarca sorunla mücadele etmek için böyle bir müdahaleye ihtiyaç duyuluyor. Örneğin 2015 yılında - KDV dolandırıcılığına ek olarak - ulusal makamlar AB bütçesinde yaklaşık 638 milyon avro değerinde dolandırıcılık yapıldığını bildirdi. AB açacağı kamu savcılığı ile bu ve benzeri dolandırıcılık örneklerini olabildiğince durdurmak ve engellemek istiyor.

Birliğin mali çıkarlarına zarar veren suçlarla mücadele konusunda bağımsız bir kuruluş olan Avrupa Kamu Savcılığı 2020 yılında mevcut 22 AB Üye Devletinde çalışmalarına başlayacak.

Avrupa Kamu Savcılığının kurulması, suçla mücadelede AB bütçesinin hedeflerin dışında zarara uğratılmasından kaynaklı suçlarla mücadele yönünde atılmış büyük bir adımdır. Bu kuruluşla, aynı zamanda cezai konularda ortak bir adli alanın oluşturulmasında da önemli bir adım atılıyor.

EPPO nasıl çalışacak?

Avrupa Savcılığı, katılan tüm AB ülkelerinde mevcut AB organlarının dışında merkezi bir otorite görevi görecek ve katılan Üye Devletlerde Avrupa ve ulusal yasa uygulamalarını sorunsuz ve verimli bir işbirliği içinde bir araya getirecek. AB veya ulusal makamlardan herhangi bir talimat almaksızın AB'nin çıkarına tamamen bağımsız hareket edecek.

EPPO hem AB düzeyinde (merkezi) hem ulusal düzeyde (merkezi olmayan) olmak üzere iki seviyede faaliyet gösteren bir otorite olacak.

AB düzeyinde merkezi bir otorite olarak; bağımsız, etkili bir koordinasyon ve tutarlı bir yaklaşım sağlamak için katılımcı AB ülkelerindeki soruşturma ve kovuşturmaları denetleyecek.

Ulusal düzeyde merkezi olmayan bir otorite olarak; her katılımcı ülkedeki Avrupa Temsilciliği Savcıları ile o katılımcı ülkedeki ulusal personeli kullanarak ve ulusal mevzuatı uygulayarak soruşturma ve kovuşturma yapacak. 

EPPO’nun herhangi bir üye ülkede bir olayı araştırması sırasında o ülkenin ulusal makamları aynı soruşturmayı kendileri yapmaktan kaçınırlar ve ayrıca EPPO’yu o konu hakkında bilgilendirirler. Bununla birlikte, EPPO, faillerin ulusal mahkemeler nezdinde yargılanmalarını sağlar.

EPPO'un kuruluşu ayrıca, cezai soruşturma ve dava açmak için yetkileri sınırlı olan AB'nin diğer yolsuzlukla mücadele birimi OLAF’ı da yakından ilgilendirmekte.

Bilindiği üzere OLAF 1999’da AB’nin mali çıkarlarını korumak amacıyla yolsuzlukla mücadele için oluşturduğu bir AB birimidir.  Avrupa Komisyonu içinde bağımsız bir soruşturma birimi olarak faaliyet gösteren OLAF'a üç ana görev verilmiştir: AB kurum ve kuruluşlarındaki yolsuzluk vakalarını incelemek; AB bütçesinden amaç dışı yapılan harcamalarda dolandırıcılık davalarını araştırmak; Avrupa Komisyonu için dolandırıcılık önleme stratejisi geliştirmek.

Can Dartan, İKV Uzman Yardımcısı